Ooit een vulkaan horen gillen? Hoor hoe dat klinkt!

vulkaan-2

Op Alaska bevindt zich een wel heel bijzondere vulkaan: deze vulkaan gilt namelijk kort voordat deze met grof geweld uitbarst. En wetenschappers hebben dat gegil nu opgenomen. Ook komen ze direct met een model dat het gegil verklaart.

Diverse vulkanen geven voordat ze gaan uitbarsten al waarschuwingssignalen in de vorm van aardbevingen af. Soms volgen die aardbevingen elkaar zo snel op dat ze een zogenoemde vulkanische tremor creëren die doet denken aan het geluid dat bepaalde muziekinstrumenten maken. Wij mensen kunnen die bevingen echter niet horen: de frequentie is te laag om door het menselijk oor te worden waargenomen.

Uitzondering
Tenminste: dat is normaal gesproken zo. Op Alaska bevindt zich namelijk een vulkaan die een uitzondering vormt op deze regel. Het gaat om de Redoubt Volcano. In maart 2009 nam de frequentie waarmee deze vulkanische tremor optrad, flink toe. Om daarna plots te stoppen. Kort daarna volgden zes erupties.

Luister zelf
“De frequentie van deze tremor is ongebruikelijk hoog voor een vulkaan,” vertelt onderzoeker Alicia Hotovec-Ellis. Zo hoog zelfs dat deze voor mensen hoorbaar is. Hotovec-Ellis zag hoe de frequentie van de vulkanische tremor toenam van 1 hertz naar 30 hertz. Wij mensen kunnen golven met een frequentie vanaf zo’n 20 hertz horen. Hoe dat gegil van een vulkaan klinkt? Beluister het hieronder. De opname wordt zestig keer sneller afgespeeld.

Verklaring
Maar waardoor wordt het gegil veroorzaakt? En waarom stopt het kort voordat de vulkaan uitbarst? De onderzoekers komen met een model dat dat alles kan verklaren. Ze vermoeden dat het alles te maken heeft met magma die door de smalle kanalen wordt gedrukt en kleine breuken in de buurt van die kanalen. De dikke magma plakt vast aan de wanden van de kanalen, totdat de druk groot genoeg is en de magma verder geduwd wordt. Een eindje verderop plakt de magma weer aan de wanden vast, wachtend tot de druk weer groot genoeg is. Door die enorme druk in de kanalen neemt ook de frictie tussen oppervlakken in het hart van de vulkaan toe. Deze beginnen langs elkaar te schuiven. Elke keer wanneer de dikke magma weer in beweging komt, resulteert dat in een kleine beving. Wanneer de druk toeneemt, worden de bevingen kleiner en volgen ze elkaar steeds sneller op. Op een gegeven moment volgen ze elkaar zo snel op dat ze als het ware overvloeien in een voortdurende vulkanische tremor. “Omdat er minder tijd zit tussen elke aardbeving is er niet genoeg tijd om druk op te bouwen voor een grotere beving,” legt Hotovec-Ellis uit. “Nadat de frequentie belachelijk hoog is, stopt het en daarna vindt een explosie plaats (…) Wij denken dat de pauze plaatsvindt wanneer zelfs de aardbevingen het tempo niet meer bij kunnen houden.” Het geluid valt weg. En daarna volgt een eruptie.

De onderzoekers hopen dat hun studie ertoe leidt dat ze uiteindelijk meer te weten komen over wat er precies gebeurt kort voordat vulkanen zoals Redoubt uitbarsten. Mogelijk kunnen we erupties zo voortaan beter aan zien komen.

Bronmateriaal

"Some volcanoes ‘scream’ at ever-higher pitches until they blow their tops" - Washington.edu
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door xx (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd