Ook bijen presteren beter na een cafeïneshot 

Hun geheugen wordt er aanzienlijk beter van.

Er gaat niets boven een sterke espresso als je moet studeren. En nu blijkt dat ook bijen na een shot van hun favoriete cafeïnerijke nectar beter presteren. Eerdere studies hadden al aan het licht gebracht dat bijen verzot zijn op cafeïne. Een nieuwe onderzoeksgroep borduurt hier nu op voort, door te bestuderen hoe cafeïne de prestaties van bijen precies beïnvloedt.

Verzot op cafeïne
Enkele planten – waaronder koffieplanten – hebben cafeïne in hun nectar zitten. Deze planten maken cafeïne aan als een beschermingsmechanisme. Cafeïne smaakt bitter en veel insecten blijven er dan ook liever verre van. Maar niet de bij. Opmerkelijk genoeg blijken deze insecten juist verzot te zijn op cafeïne en zullen er dan ook actief naar speuren. Maar wat voor effect heeft cafeïne precies op de bij? Krijgen ze hier bijvoorbeeld – zoals eerder onderzoek al eens had gesuggereerd – een beter geheugen van, of snakken ze gewoon naar cafeïne?

Experimenten
Om deze vraag te beantwoorden, besloten de onderzoekers de bijen een cafeïneshot te geven terwijl ze ondertussen kennismaakten met een synthetische, suikerachtige bloem die een aardbeiengeur nabootst. Vervolgens werden de bijen losgelaten in een soort arena om voedsel te zoeken. Wanneer ze vervolgens de naar aardbeien geurende bloemen verkozen boven een andere bloem, zouden ze worden beloond met een suikerige nectar. “We wilden zien of het verstrekken van cafeïne hun hersenen zou helpen een positieve associatie te creëren tussen een bepaalde geur en een suikerbeloning,” legt onderzoeker Sarah Arnold uit.

Het kiezen van de juiste bloem is overigens voor bijen niet zo eenvoudig als het lijkt. “Het is echt een behoorlijke uitdagende omgeving omdat ze op grote afstand geen scherp zicht hebben,” vertelt Arnold. “Ze moeten op veel signalen vertrouwen – zoals hun reukvermogen – om de goede bloem te vinden.”

Resultaten
Als de bijen geen positieve associatie zouden hebben tussen de geur van de aardbeienbloem en de nectar beloning, zouden ongeveer net zoveel bijen de aardbeienbloem, als de andere bloem bezoeken. Maar dat blijkt niet het geval. 70,4 procent van de bijen die een cafeïneshot had gekregen, bezocht de aardbeienbloem eerst. Dat is meer dan aan toeval kan worden toegeschreven. Deze bijen waren bovendien aanzienlijk beter in het vinden van deze bloem dan bijen die zonder cafeïne aan de aardbeienbloem waren voorgesteld.

Een bij bezoekt een robotbloem en als beloning krijgt hij enkele druppeltjes smakelijke suiker. Afbeelding: Jan-Hendrik Dudenhöffer

Dit suggereert dat cafeïne een merkbare invloed heeft op het vermogen van bijen om de aardbeienbloem te herkennen aan de geur én te onthouden dat deze de gewenste nectar heeft.

Prestaties
Met deze studie hebben onderzoekers aangetoond dat het voeren van cafeïne aan bijen hen helpt om de geur van een specifieke bloem met nectar beter te onthouden. En dat betekent dat bijen dus beter presteren na een cafeïneshot. Hun geheugen wordt er schijnbaar aanzienlijk beter van. “Als je bijen cafeïne geeft, vliegen ze geen rondjes maar lijken ze meer gemotiveerd en efficiënter te zijn,” zegt Arnold. Ook zijn ze aanzienlijk sneller. Zo bezochten de bijen die een cafeïneshot hadden gekregen in een bepaalde tijd meer bloemen. Hoewel alle bijen in de loop van de tijd steeds sneller werden, waren de cafeïnebijen het snelst. Dit suggereert dat cafeïne ook de motorische leervaardigheden kan verbeteren.

Deze bevindingen hebben grote implicaties voor de landbouw, zegt Arnold. Ze wijst op aardbeientelers die ook bijen houden. Veel van deze bijen kunnen naar naburige wilde bloemen afdwalen in plaats van de beoogde aardbeien. “Maar door de bijen te leren het gewas de voorkeur te geven met cafeïne, “laten we de wilde bloemen over aan wilde bijen,” zegt Arnold. “Tegelijkertijd krijgen telers die in bijen geïnvesteerd hebben, meer waar voor hun geld. Het is een win-win-situatie voor iedereen.”

Bronmateriaal

"Bees are just like us! They work better after a caffeine hit" - University of Greenwich (via Scimex)

Afbeelding bovenaan dit artikel: leandro fregoni

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd