Chimpansees spiegelen de pupillen van hun gesprekspartner

chimp

Niet alleen mensen communiceren met hun ogen. Chimpansees doen het ook! Ze spiegelen de pupillen van hun gesprekspartner. Dat blijkt uit onderzoek van Mariska Kret, psychologe aan de Universiteit van Amsterdam.

Wanneer we met anderen communiceren, zijn we geneigd de ander na te doen. We gaan bijvoorbeeld net zo zitten als de ander of raken – in navolging van onze gesprekspartner – onze neus of kin aan. Maar ook de pupilgrootte van onze gesprekspartner kunnen we soms – automatisch en volledig onbewust – spiegelen. Onderzoekers noemen dat ook wel pupilsynchronisatie. Er is nog vrij weinig onderzoek naar gedaan en één van de dingen die we bijvoorbeeld niet weten, is of alleen mensen aan pupilsynchronisatie doen. Kret besloot dat uit te zoeken. Ze zette een experiment op met mensen en chimpansees (een diersoort die nauw aan ons verwant is).

Chimpansees
Tijdens het onderzoek kregen de proefpersonen, zowel mensen als chimpansees, korte videofragmenten te zien van zowel hun eigen soort als van de andere soort, waarin de pupillen van de getoonde mens of chimpansee vergrootten of verkleinden. Uit het onderzoek blijkt dat ook chimpansees – als enige diersoort naast de mens – aan pupilsynchronisatie doen.

De pupillen

Bekend is dat pupillen meer reflecteren dan alleen veranderingen in lichtsterkte. Zo kan een individu de gemoedsrust van een ander individu aflezen, bijvoorbeeld of hij opgewonden is, bang is of dat de ander geïnteresseerd is. Belangrijke informatie dus voor sociale dieren als de mens of de chimpansee.

Verschillende soorten
Ook werd onderzocht of pupilsynchronisatie sterker is bij twee individuen van dezelfde soort in vergelijking met interacties tussen twee individuen van verschillende soorten. Kret: “Wat wij vonden was dat mensen hun pupillen vooral synchroniseren met mensen en niet met chimpansees. Een omgekeerd effect werd gevonden bij chimpansees. Het effect was het sterkst bij mensen. Bij de chimpansees was het effect sterker bij de moeders dan bij de andere chimpansees.”

Tijdens de evolutie van de mens heeft deze veel oogwit meegekregen. Belangrijk voor non-verbale communicatie. Het oogwit en de opvallend gekleurde iris trekken de aandacht naar het midden van het oog toe. Chimpansees hebben geen oogwit, maar kunnen hun gedrag wel spiegelen. Zij vertonen bijvoorbeeld gezichtsexpressies en gapen. Uit eerder onderzoek blijkt dat dit spiegelen van belang is voor de band tussen twee individuen en sterker is bij een grotere verwantschap tussen twee individuen. Naar pupilsynchronisatie is echter nog heel weinig onderzoek gedaan. Zo was het tot nog toe niet bekend of dit ook geldt voor pupilsynchronisatie en voor interacties tussen verschillende diersoorten. “De volgende stap is om te onderzoeken in welke mate pupilsynchronisatie invloed heeft op gedrag in het dagelijks leven en of pupilsynchronisatie praktische toepassingen heeft. Ik denk dan met name aan de klinische praktijk- voor patiënten met locked-in-syndroom, bij mensen met autisme of sociale angst en in zorgrobots- maar ook aan het bedrijfsleven, bijvoorbeeld bij onderhandelingen en selectie. Ik hoop hier met mijn onlangs ontvangen Veni-subsidie meer inzicht in te krijgen.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd