Net zoals vandaag lang niet iedereen dezelfde lichaamsomvang heeft, waren er ook onder onze voorouders die tot twee miljoen jaar geleden leefden grote verschillen. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek.
Wetenschappers stellen doorgaans dat ons geslacht – Homo – in eerste instantie gekenmerkt werd door kleine lichamen. Pas later in de evolutie van het geslacht ontstonden de zwaardere lichamen met langere benen (Homo erectus) die in staat waren mensachtigen vanuit Afrika naar Eurazië te dragen.
Groter lijf
Maar die theorie klopt niet helemaal, zo stellen onderzoekers nu. Ze hebben namelijk ontdekt dat de lichamen van onze voorouders pas tienduizenden jaren nadat Homo erectus Afrika verliet, in omvang toenamen. “De evolutie van grotere lichamen en langere benen kan dus niet langer worden gezien als de belangrijkste drijfveer achter de eerste uittochten van ons geslacht richting Eurazië,” stelt onderzoeker Manuel Will.
Oorsprong van diversiteit
De onderzoekers baseren hun conclusie op een nieuwe onderzoeksmethode. Ze gebruiken kleine fossiele fragmenten om een schatting te maken van de lengte en lichaamsmassa van onze voorouders. Uit dat onderzoek blijkt niet alleen dat de lengte en lichaamsmassa veel later dan gedacht toenam, maar tevens dat de enorme diversiteit in lengte en lichaamsmassa – zoals we die ook vandaag de dag zien – veel eerder ontstond dan gedacht. “Wat wij zien, is misschien wel het begin van een uniek kenmerk van onze eigen soort: de oorsprong van diversiteit,” stelt onderzoeker Jay Stock. “Als iemand je vraagt ‘zijn moderne mensen 1,82 meter lang en 70 kilo zwaar’ dan zou je zeggen: ‘sommigen wel, maar velen niet’ en we beginnen nu aan te tonen dat die diversificatie heel vroeg in de menselijke evolutie ontstond.”
Georgië
De onderzoekers bestudeerden fossiele resten afkomstig uit Kenia, Tanzania, Zuid-Afrika en Georgië die tussen 2,5 en 1,5 miljoen jaar oud waren. Sommige resten wezen op een lichaamslengte van 1,8 meter (gevonden in Kenia), terwijl anderen wezen op een lichaamslengte van 1,46 meter (gevonden in Zuid-Afrika). “Vrijwel elk boek over de evolutie van de mens wijst erop dat één tak van de menselijke stamboom kort voor deze mensachtigen Afrika verlieten grotere lichamen ontwikkelden. Maar het bewijs voor dat verhaal over onze oorsprong en vertrek uit Afrika klopt niet langer. De eerste aanwijzingen daarvoor vonden we in Georgië waar fossielen van heel kleine mensen gevonden zijn die 1,77 miljoen jaar geleden leefden. Met die fossiele resten zijn we al enkele jaren bekend, maar nu weten we ook dat aanzienlijk grotere lichamen zo’n 1,7 miljoen jaar geleden in het oosten van Afrika ontstonden.”
“Als het gaat om de evolutie van de mens zien we de lihcaamsomvang als één van de belangrijkste kenmerken,” stelt Stock verder. Uit het onderzoek blijkt dat onze voorouders meer dan 1,7 miljoen jaar geleden zelden 1,46 meter hoog waren en zelden een hoog gewicht hadden. “Toen die significante verandering in lichaamsomvang optrad, gebeurde dat voornamelijk op één plek: in het noorden van Kenia, zo’n 1,7 miljoen jaar geleden. Dat betekent dat we lichaamsomvang niet langer als een fundamenteel kenmerk van een soort moeten zien en nu kunnen gaan nadenken over de regionale omstandigheden die het ontstaan van deze diversiteit bevorderden.”
