Ook planten in woestijngebieden lijken niet opgewassen tegen klimaatverandering

Ze staan bekend als tamelijk onverwoestbaar, maar de realiteit is anders.

In het zuiden van Californië bevindt zich het Anza-Borrego Desert State Park. Het staatspark ligt in de Coloradowoestijn en herbergt behalve kale vlaktes ook planten, zoals creosootstruiken en yucca’s. Deze planten zijn prima bestand tegen hitte en droogte en aangenomen wordt dan ook dat ze van de opwarming van de aarde weinig te duchten hebben. Maar een nieuw onderzoek schetst een heel ander beeld.

Dood
In het blad Journal of Geophysical Research: Biogeosciences concluderen onderzoekers dat planten in en rondom Anza-Borrego Desert State Park en masse het loodje leggen. “Planten gaan dood en er is niets dat ze vervangt,” aldus onderzoeker Stijn Hantson.

Satellietbeelden
Hantson en collega’s baseren hun conclusies op een analyse van satellietbeelden die tussen 1984 en 2011 zijn gemaakt. Ze richtten zich daarbij op een bijna 13.000 vierkante kilometer groot gebied rondom Anza-Borrego Desert State Park. De satellietbeelden onthullen dat de vegetatiebedekking in 27 jaar tijd over het algemeen met maar liefst 35 procent is afgenomen.

Opwarming
De afnames zijn volgens de onderzoekers te herleiden naar de opwarming van de aarde. Die leidt er niet alleen toe dat de temperaturen in de woestijngebieden stijgen (waardoor ook meer water verdampt), maar veroorzaakt ook nog eens grote schommelingen in de jaarlijkse regenval. En dat wordt veel planten in het gebied dus fataal. “Aan de ene kant zijn het heel stugge planten die zich zo goed als mogelijk is, hebben aangepast aan droge en warme omstandigheden,” stelt Hantson in gesprek met Scientias.nl. “Maar aan de andere kant leven de planten ook al op het randje van wat er voor hen – met het oog op waterschaarste en hitte – fysiologisch mogelijk is.” En klimaatverandering blijkt de planten dus nu net over dat randje heen te duwen.

Het onderzoek beperkt zich tot een woestijngebied in het zuiden van Californië. Maar er zijn aanwijzingen dat vergelijkbare problemen optreden in een gebied ten noorden van de regio die Hantson en collega’s bestudeerden. En zo zijn er mogelijk nog veel meer woestijnachtige gebieden waar planten door de opwarming van de aarde in het nauw raken. “Je moet altijd voorzichtig zijn met het extrapoleren van onderzoeksresultaten,” meent Hantson. “Maar ik denk dat het algemene uitgangspunt dat ecosystemen die op het randje leven met name kwetsbaar zijn als het klimaat verandert, over het algemeen wel klopt.”

Ecosysteem
Het verdwijnen van deze toch verrassend kwetsbare planten kan verstrekkende gevolgen hebben. “Planten staan aan de basis van het ecosysteem, dus deze veranderingen zullen waarschijnlijk ook hoger in de voedselketen gevolgen hebben en uiteindelijk zelfs het hele ecosysteem beïnvloeden,” meent Hantson.

Toekomstig onderzoek
Onderzoekers gaan de vegetatie in Anza-Borrego State Park nu langdurig monitoren. Ze willen zo helder krijgen hoe de vegetatiebedekking zich door het jaar heen ontwikkelt en welke gevolgen het verdwijnen van planten heeft. Daarnaast moet er ook nog meer onderzoek worden gedaan naar de exacte manieren waarop de opwarming van de aarde deze planten dwarsboomt. Is het voornamelijk de hitte of meer de droogte die planten fataal wordt?

Vaststaat in ieder geval dat ook deze planten het in een warmere wereld niet gemakkelijk hebben. “Ik denk dat belangrijk is dat we inzien dat deze woestijnen best gevoelig zijn voor verandering,” stelt Hantson. “Hoewel er al veel aandacht is geweest voor door klimaatverandering ingegeven boomsterfte in Californië, lijken maar weinigen zich ervan bewust te zijn dat ook andere ecosystemen onder druk staan.”