Ook resusaap ziet patronen die er niet zijn

resusaap

Wij mensen zijn geneigd om patronen te zien in geheel willekeurige gebeurtenissen. En we zijn daarin niet alleen, zo blijkt uit een nieuw onderzoek. Ook resusapen zien verbanden die er gewoon echt niet zijn.

De onderzoekers zetten resusapen voor een keuze. Ze moesten daarbij voor links of rechts kiezen. Maakten ze de juiste keuze, dan kregen ze een beloning. Het spel was er in drie varianten. De eerste variant had duidelijk een patroon: het juiste antwoord was elke keer aan dezelfde zijde te vinden. De tweede variant had ook een patroon: het juiste antwoord was links, dan rechts, dan weer links, enzovoort te vinden. Het derde spel kende geen patroon: het juiste antwoord verscheen geheel willekeurig aan de linker- of rechterkant.

Resultaten
Wanneer er overduidelijk een patroon in het spel zat, hadden de apen dat al snel door en stemden ze hun keuze daarop af. Maar verliep het spel geheel willekeurig, dan maakten de apen keuzes die erop wezen dat ze toch verwachtten dat er een patroon was. Ze hadden namelijk ondanks dat er geen patroon was een voorkeur voor een bepaalde zijde. Die voorkeur bleef zelfs bestaan nadat ze het spel weken op rij speelden. “Ze hadden heel veel mogelijkheden om over hun voorkeur heen te komen, te leren en te veranderen en toch bleven ze die neiging vertonen,” stelt onderzoeker Tommy Blanchard.

Voedsel
Maar waarom zijn apen geneigd om patronen te zien die er niet zijn? De verspreiding van voedsel in het wild – die zeker niet willekeurig is – kan wel eens de oorzaak zijn. “Als je een lekkere, sappige kever onder een boomstam vindt, dan is dat een goede aanwijzing dat er op een soortgelijke locatie in de buurt meer van deze kevers te vinden zijn, omdat ze – net zoals de meeste bronnen van voedsel – geneigd zijn om dichtbij elkaar te wonen,” vertelt onderzoeker Benjamin Hayden. En door de evolutie heen is ons brein geprogrammeerd om naar patronen te zoeken. “Als er een patroon is, zitten we er bovenop. En als er geen patroon is of wellicht geen patroon is, vinden we het nog interessanter.” Het onderzoek suggereert dat patronen zien, zelfs als die er niet zijn, erfelijk is. Het is een evolutionaire aanpassing die onze voorouders een voorsprong gaf wanneer ze zochten naar voedsel.

Het onderzoek geeft onder meer inzicht in gokverslavingen. “En investeerders zouden in gedachten moeten houden dat mensen geneigd zijn om te geloven dat als een aandeel één dag in waarde stijgt dat aandeel zal blijven stijgen.” Maar de resultaten geven ook een andere kijk op onze veronderstelde vrije wil. “We denken vaak dat we keuzes maken op basis van de informatie waar we ons van bewust zijn. Maar we zijn ons niet altijd bewust van waarom we bepaalde beslissingen nemen of bepaalde dingen geloven. Dit onderzoek – en vele andere studies – suggereert dat veel van onze voorkeuren te wijten zijn aan cognitieve mechanismen die we delen met nauw aan ons verwante primaten.”

Bronmateriaal

"Monkeys also believe in winning streaks, study shows" - Rochester.edu
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Garrett Ziegler (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd