Ook vissen willen soms gewoon lol maken. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek van de universiteit van Tennessee. Wetenschappers tonen in dat onderzoek middels experimenten aan dat ook visjes – cichliden – graag spelen.
Jonge kinderen kunnen er dagen druk mee zijn: spelen. Maar steeds meer onderzoek toont aan dat ook verschillende diersoorten – waarvan we het wellicht niet zouden verwachten – spelen. Eerder bleek bijvoorbeeld al dat wespen, maar ook verschillende reptielen en ongewervelden kunnen ‘spelen’. “Spelen is herhaaldelijk gedrag dat totaal geen functie heeft in de context waarin of op de leeftijd waarop het wordt vertoond en wordt vrijwillig ingezet wanneer het dier of de persoon relaxed is of in ieder geval weinig stress ervaart,” zo legt onderzoeker Gordon Burghardt uit wat we precies onder ‘spelen’ moeten verstaan.
In een nieuw onderzoek besloten Burghardt en zijn collega’s uit te zoeken of ook vissen konden spelen. Ze richtten zich op cichliden. In het aquarium plaatsten ze een thermometer die rechtovereind stond en met een gewichtje op de bodem werd gehouden. Vervolgens keken de onderzoekers hoe drie mannelijke cichliden onder verschillende omstandigheden op de thermometer reageerden. De cichliden gingen met de thermometer ‘spelen’: ze duwden ertegen, waardoor deze even schuin kwam te staan, om zich vervolgens weer op te richten (zie afbeelding hiernaast). De visjes vertoonden dat gedrag, ongeacht of er nu voedsel of andere vissen aanwezig of in een ander aquarium zichtbaar waren.
De prikkel
Het gedrag voldoet volgens Burghardt aan alle voorwaarden waar het aan moet voldoen wil het gekarakteriseerd worden als ‘spelen’. “De snelheid waarmee de thermometer weer overeind kwam, lijkt de belangrijkste prikkel te zijn die de dieren aanzet om hun gedrag te blijven vertonen. We hebben zoiets eerder ook al bij een octopus gezien die ballen onder water trok en vervolgens toekeek hoe die ballen weer omhoog kwamen. Die reactie zien we tevens terug in speelgoed ontwikkeld voor kinderen en gezelschapsdieren.”
Het onderzoek naar speels gedrag onder dieren is volgens Burghardt erg belangrijk. Het geeft ons meer inzicht in ons eigen gedrag en de oorsprong van ons speelse gedrag. Speels gedrag is – net als onze emoties, motivaties, intellect, enzovoort – onderdeel van onze evolutionaire historie en geen willekeurig, betekenisloos gedrag. “Spelen is een integraal onderdeel van het leven en maakt een leven wellicht de moeite waard.”
