De gewone poetslipvis slaagt – als eerste vis ter wereld – voor de spiegelproef.
De eer is aan de gewone poetslipvis (Labroides dimidiatus); een tropisch visje dat toch niet zo gewoon is als dat zijn naam doet denken. Onderzoekers ontdekten in een nieuwe studie dat dit visje – dat ongeveer de grootte heeft van een mensenvinger – in staat is om zijn eigen reflectie te herkennen. Dit suggereert dat hij zich op een of andere manier bewust moet zijn van zijn eigen bestaan.
Spiegelproef
De onderzoekers voerden de spiegelproef uit, een test om vast te stellen of dieren zichzelf in een spiegel herkennen. In deze test wordt een dier ongemerkt gemarkeerd met een plek of stip op het lichaam. Vervolgens wordt het dier voor een spiegel gezet, in afwachting of hij de plek doorheeft. Als het dier de stip probeert aan te raken, of de plek van dichterbij probeert te bekijken, kan met enige zekerheid worden geconstateerd dat het dier zichzelf in de spiegel herkent. Dieren die deze test al met succes hebben afgelegd zijn onder andere chimpansees, dolfijnen, eksters en olifanten. En nu kan dus ook de gewone poetslipvis aan het rijtje toegevoegd worden.
De test
In het onderzoek werden er tien gewone poetslipvissen in een tank met een spiegel gezet. Aanvankelijk reageerden de vissen zoals verwacht. Zo probeerden ze zichzelf in de spiegel aan te vallen, wat erop duidt dat ze zichzelf zagen als een vreemde vis op eigen terrein. Maar na een paar dagen begonnen de vissen vreemder gedrag te vertonen. Zo begonnen ze bijvoorbeeld korte dansjes voor de spiegel uit te voeren.
Vlek
Vervolgens tekenden de onderzoekers op acht van de vissen een vlek van gekleurde gel op de kop, die alleen in de spiegel voor de vissen te zien was. Op een na, brachten de vissen beduidend meer tijd door op plaatsen waar de gel zichtbaar was in hun reflectie. Omdat vissen hun eigen lichaam niet rechtstreeks kunnen aanraken, schrapen veel vissen tegen objecten in hun omgeving aan om vuil van hun huidoppervlak te verwijderen. De onderzoekers constateerden dat de vissen hier veel meer tijd aan spendeerden nadat de vlek op hun kop was getekend. Daarnaast schraapten ze vooral met dit gedeelte tegen objecten aan.
Dat de vissen slaagden voor de spiegelproef is een enorme doorbraak. Zo kan uit de bevindingen opgemaakt worden dat de gewone poetslipvis zich zelfbewust is, ondanks dat vissen tot een groep behoren waarvan gedacht wordt lagere cognitieve vaardigheden te hebben.
