Onderzoek suggereert dat de bewoners van het eiland Pohnpei als eersten in Oceanië het chiefdom omarmden.
Onderzoekers trekken die conclusie nadat ze de tombe van de eerste chief die over Nan Madol, de voormalige hoofdstad van Pohnpei, heerste, dateerden. De tombe – en daarmee dus ook het chiefdom – bleek ouder te zijn dan gedacht. Sterker nog: alles wijst erop dat Pohnpei het eerste eiland in de wijde omgeving was dat het chiefdom omarmde. “Deze eilandbewoners bedachten een nieuwe soort samenleving,” stelt onderzoeker Mark McCoy.
Monumentaal gebouw
Onderzoek wijst uit dat rond 1180 na Christus stenen van de andere kant van het eiland naar Nan Madol werden gesleept voord de bouw van het grafmonument van de chief. Rond 1200 werd de chief in het graf ter ruste gelegd. Pas in de eeuwen die volgen worden ook op andere eilanden in Oceania dergelijke monumentale graftombes neergezet.
De tombe
De tombe in kwestie is meer dan 80 bij 60 meter groot en meer dan acht meter hoog. De buitenste muren zijn tussen de 1,8 en 3 meter dik. Hoe de tombe voor de eerste chief precies werd gebouwd is – net als de bouw van de Egyptische piramides – een mysterie. “Je kunt het goed vergelijken met de piramides, omdat niemand – net als bij de bouw van de piramides – baat had bij de bouw van de tombe: de bouw maakte de samenleving niet eerlijker, hielp niet bij het verbouwen van gewassen en had geen sociale functie. Het was gewoon een heel groot gebouw voor een overleden persoon. En wij denken dat het in verband moet worden gebracht met de uitvinding van een nieuwe samenleving, een nieuw soort chiefdom.”
De ontdekking dat op dit eiland een nieuwe soort samenleving ontstond, is van grote waarde. Het maakt het eiland tot een belangrijke plek voor onderzoek naar hoe samenlevingen vorm krijgen. “Wat deze samenleving zo bijzonder maakt, is dat deze in complete isolatie, heel recent ontstond (…) en omdat het een eiland is, kunnen we veel specifieker iets zeggen over de grondstoffen, de populatie en al die andere dingen die op een continent waar mensen allemaal met elkaar in verbinding staan veel lastiger te bepalen zijn. Dus we kunnen het op een eiland veel beter begrijpen.” Ook het feit dat de nieuwe samenleving op Pohnpei vrij laat ontstond, is een voordeel. “Rond 1200 waren er universiteiten in Europa. De Romeinen waren gekomen en weer gegaan. De Egyptenaren waren gekomen en weer gegaan. Maar wanneer je kijkt naar Pohnpei dan gebeurde het allemaal heel recent, dus we hebben de mondelinge overleveringen van de nakomelingen van de mensen die Nan Madol bouwden, nog. Dat is bewijs dat we nergens anders kunnen vinden.” Toekomstig onderzoek zal uit moeten wijzen welke ontwikkelingen tot het ontstaan van het chiefdom en de daarmee in verband gebrachte bouw van monumentale gebouwen leidden.
