Dankzij een extra set kaken in zijn keel, kan de vis zelfs op het droge een prooi grijpen en doorslikken.
De meeste vissen kunnen alleen in het water voedsel vangen. Ze gebruiken namelijk zuigkracht om prooien naar zich toe te trekken en op te slokken. Maar de murene bekend als Echidna nebulosa is anders. Deze vis weet zich namelijk ook op het droge opvallend goed te redden.
Krabben
Voorafgaand aan het onderzoek zijn strandgangers onbedoeld getuige geworden van een opvallend tafereel. Verschillende mensen hebben de vis uit het water zien komen en voor de kust krabben zien vangen. Het bracht onderzoeker Rita Mehta ertoe een kijkje te nemen. “Deze specifieke murenen hebben een voorliefde voor prooien met een harde schaal, zoals krabben,” vertelt ze. “In de literatuur is al weleens gerept over het feit dat deze vis uit het water komt om op krabben te jagen. Maar het was onduidelijk wat er daarna gebeurt.”
Mudskipper
De onderzoeker besloot het verder te bestuderen. Zelfs vissen die er namelijk een zogezegd amfibische levensstijl op na houden – zoals bijvoorbeeld mudskippers – en zowel in als uit het water kunnen overleven, hebben water nodig om hun voedsel door te slikken. “Mudskippers komen op het wad en jagen op prooien zoals kleine krabben en insecten,” vertelt Mehta. “Ze zuigen eerst water op, houden dit in hun bek en gebruiken dit wanneer ze een prooi doorslikken.”
Echidna nebulosa
Maar de Echidna nebulosa houdt er een andere tactiek op na. Want Mehta ontdekte dat deze vis zonder water prooien kan grijpen en doorslikken. Hoe? “Ze hebben zeer beweeglijke keelkaken,” legt Mehta uit. “Zodra de murene de prooi met zijn orale kaken vangt, grijpt de extra set kaken de worstelende prooi vast en bewegen deze naar de slokdarm. En dit mechanisme is niet afhankelijk van water.”
Echidna nebulosa is uitgerust met een zogenoemde faryngale kaak. Deze bevindt zich in de farynx in de keel van sommige dieren. Faryngale kaken fungeren als kaken, al zijn het geen echte kaken, maar gemodificeerde kieuwbogen. Murenen gebruiken de faryngale kaken naast hun echte kaken om een betere grip op hun prooi te krijgen en deze verder naar binnen, in de keel van de murene te trekken.
Bekijk in deze video hoe een Echidna nebulosa een prooi op het droge verorberd.
De bevindingen uit de studie laten zien dat in ieder geval deze specifieke murene dankzij een extra setje kaken, ook op het land kan eten. “De meeste vissen hebben daarvoor echt water nodig,” zegt Mehta. “Dit is het eerste voorbeeld van een vis die zich op het land kan voeden zonder afhankelijk te zijn van water.”
Het is een slimme truc. Want de faryngale kaak maakt het leven van de vis een stuk makkelijker. Als gevolg hiervan kan Echidna nebulosa namelijk in verschillende omgevingen zoeken naar voedsel: zowel in het water, als op het land. Wat dat betreft hoeft deze vis dus niet te verhongeren.
