Onder zoogdieren houden zich zeker nog zo’n 320.000 virussen op die de wetenschap onbekend zijn. Dat schatten onderzoekers. In een nieuw paper pleiten ze ervoor om al die virussen op te sporen: een zoektocht die slechts een fractie van de kosten van een pandemie met zich meebrengt.
Ongeveer 70 procent van alle virale ziekten (denk aan SARS, griep, maar ook HIV en aids) zijn ziekten die in dieren ontstonden en gaandeweg op mensen zijn overgeslagen. In veel gevallen wordt er pas onderzoek gedaan naar zulke ziekten als mensen ze reeds onder de leden hebben. En dat moet anders.
Opsporing verzocht
Dat schrijven onderzoekers in het blad mBio. Ze pleiten ervoor om de virussen in dieren op te sporen om zo meer over de virussen te weten te komen voordat ze een probleem gaan vormen en mogelijk zelfs te voorkomen dat ze een groot probleem worden. “Decennialang hebben we de dreiging van toekomstige pandemieën tegemoet gezien zonder dat we wisten hoeveel virussen zich in onze omgeving, in de natuur, ophielden,” vertelt onderzoeker Peter Daszak. “Eindelijk is er nu sprake van een doorbraak: er zijn geen miljoenen onbekende virussen, het gaat om slechts enkele honderdduizenden virussen en het is mogelijk om nog tijdens mijn leven de identiteit van alle onbekende virussen op aarde te achterhalen.”
Vijftig nieuwe virussen
Daszak en zijn collega’s baseren hun conclusies op een onderzoek onder vleerhonden. Ze verzamelden bijna 1900 monsters van de vleerhonden en analyseerden deze. In die monsters troffen ze 55 virussen aan, waarvan er slechts vijf bekend waren. De onderzoekers schatten in dat er naast die 55 virussen nog drie virussen onopgemerkt waren gebleven en dat zich in de vleerhonden dus 58 virussen ophielden. Vervolgens extrapoleerden ze die gegevens om iets te kunnen zeggen over het totale aantal virussen in alle zoogdieren. Zo kwamen ze uit op zeker 320.000 onbekende virussen.
Om al die virussen op te sporen, moet wel flink wat geld worden vrijgemaakt. Een slordige 1,4 miljard dollar, zo schatten de onderzoekers. Maar: dat is altijd nog maar een fractie van de kosten die een pandemie met zich meebrengt. Zo wijzen de onderzoekers erop dat de SARS-pandemie zo’n zestien miljard dollar kostte. “We kunnen niet stellen dat deze onderneming (het opsporen van de virussen, red.) een volgende uitbraak zoals SARS zou kunnen voorkomen,” benadrukt onderzoeker Simon Anthony. “Maar wat we van het verkennen van de wereldwijde virale diversiteit kunnen leren, kan uitbraken wel verzachten en leiden tot meer oplettendheid en snellere diagnoses. Als we weten wat voor virussen er zijn, zijn we veel beter voorbereid als een virus op de mens overspringt.”
