Die opmerkelijke conclusie trekt historicus Tim Maltin in zijn nieuwste boek ‘A Very Deceiving Night‘.
Maltin is zeker niet de minste historicus: hij publiceerde al heel wat boeken over de Titanic. Waaronder het veelgeprezen boek ‘101 Things You Thought You Knew About the Titanic…But Didn’t‘ waarin hij vele mythes over de beroemde boot ontkracht. In zijn nieuwste boek ‘A Very Deceiving Night‘ bijt Maltin zich vast in de gebeurtenis die de Titanic zo wereldberoemd maakte: die bewuste avond in april 1912.
Oorzaken
Hoewel we vrij veel over de Titanic weten, blijft de exacte reden van de botsing met de ijsberg toch altijd nog in nevelen gehuld. En regelmatig staan er mensen op die claimen te weten hoe het zo fout kon gaan. In 2010 werd de zinking bijvoorbeeld nog toegeschreven aan een stuurfout. Maltin komt in zijn nieuwe boek echter met een heel andere verklaring, zo is in het Smithsonian Magazine te lezen. Een optische illusie zorgde ervoor dat de ijsberg te laat werd opgemerkt.
Illusie
Volgens Maltin is het goed mogelijk dat er een heel natuurlijke optische illusie ontstond op die bewuste avond in april. Lucht koelde van onderen vandaan af. Zo ontstond er een laag koude lucht met daarboven een laag warme lucht. In zo’n situatie wordt licht heel anders dan normaal gebroken en kan een superieure mirage ontstaan. Hierbij zien we objecten groter dan ze in werkelijkheid zijn. Ook ontstaat de illusie van een hogere horizon. Het gebied tussen die hogere horizon en de werkelijke horizon is vaak wat onduidelijk: objecten die zich in dat gebied ophouden, worden gemakkelijk over het hoofd gezien.
Maltin schrijft nu dat dat mogelijk ook is gebeurd in die aprilnacht. De ijsberg bevond zich in het gebied tussen de ‘neppe’ en echte horizon en was zodoende pas laat zichtbaar. Tegen de tijd dat de ijsberg werd opgemerkt, kon het schip niet meer uitwijken. Uit verklaringen van andere schippers zou inderdaad blijken dat er in die nacht sprake was van zo’n optische illusie.
Hulp
Sterker nog: het zou niet alleen de botsing verklaren, maar ook waarom het nabijgelegen schip SS Californian de Titanic geen hulp kon bieden. Het schip zag de Titanic op de ijsberg afkoersen, maar waarschuwde deze niet. Door de superieure mirage leek het namelijk of het schip veel kleiner was en de schipper van de SS Californian wist dat de Titanic het enige schip in de omgeving met een radio was. Aangezien dit kleine schip de Titanic niet kon zijn, kon het ook niet middels radiocontact op de hoogte worden gebracht. Wel werd gepoogd om het schip met behulp van een Morselamp te waarschuwen. Maar daarop reageerde de Titanic niet. Waarschijnlijk omdat die signalen ook weer verstoord werden door de optische illusie. En ook toen de Titanic zonk en waarschuwingssignalen afgaf, greep de SS Californian niet in. Later zou dat een hele rel opleveren. De hele wereld viel over de bemanning van het schip heen. Onterecht, zo suggereert Maltin. Door de optische illusie kon de SS Californian de signalen niet goed waarnemen. Sterker nog: ze hebben niet eens gezien dat de Titanic uiteindelijk zonk.
De conclusies van Maltin lijken tamelijk overtuigend. Zeker als u bedenkt dat hij zich niet alleen door gegevens van het weer, maar ook door getuigenissen van overlevers en logboeken van andere kapiteins laat leiden. Maar heeft hij het bij het juiste eind? Dat blijft natuurlijk gissen, maar de theorie is voor velen ongetwijfeld het overwegen waard.
