Zo’n tienduizend jaar geleden kwam de aarde uit een ijstijd zetten en smolt het ijs dat bergen en vulkanen bij elkaar hield. Het resultaat: gigantische aardverschuivingen. En nu concludeert onderzoeker Daniel Tormey dat die geschiedenis zich door toedoen van het veranderende klimaat binnenkort wel eens kan herhalen en vele moderne steden met de grond gelijk kan maken.
Tormey bestudeerde een aardverschuiving die duizenden jaren geleden op de vulkaan Planchón-Peteroa plaatsvond. “Ongeveer éénderde van de kegel stortte in,” vertelt hij. Tien miljard kubieke meter aan gesteente kwam naar beneden zetten en bedekte 370 vierkante kilometer land. Uit eerder onderzoek was al gebleken dat zo’n aardverschuiving onmogelijk door regen veroorzaakt kan worden en Tormey stelt vast dat het wel het veranderende klimaat moet zijn geweest dat de vulkaan deed wankelen.
Hoe?
Op bergen en vulkanen ligt vaak een hele hoop ijs en permafrost. Wanneer die laag dunner wordt, raakt het (losse) gesteente eronder uit balans en ontstaat het bekende domino-effect: het ene steentje begint te rollen en neemt de rest mee.
Catastrofaal
Nu de temperaturen wereldwijd stijgen, is de kans groot dat de geschiedenis zich herhaalt. Volgens Tormey lopen vele vulkanen het risico om deels in te storten. Hij denkt met name aan de vulkanen in de Ring van Vuur. Daar leven vandaag de dag veel meer mensen op de hellingen dan elfduizend jaar geleden het geval was. “Dus de effecten kunnen catastrofaal zijn.”
WIST U DAT…
Andes
Tormey vermoedt dat in de Andes de vulkanen als eerste gaan wankelen, omdat de temperaturen daar het snelst stijgen. Andere onderzoekers kunnen zich heel goed in de conclusies van Tormey vinden en zijn hun eigen analyse gestart. “We hebben ontdekt dat 39 steden met meer dan 100.000 mensen zich binnen 100 kilometer van een vulkaan bevinden die in het verleden is ingestort en daarom ook in de toekomst kan instorten,” vertelt onderzoeker Bill McGuire.
De eerste signalen van zo’n catastrofe zijn volgens experts al zichtbaar. In 1991 kwam twaalf miljoen kubieke meter gesteente en ijs van Mount Cook, Nieuw-Zeeland afzetten. Dat gebeurde na een uitzonderlijk warme week waarin temperaturen 8,5 graad Celsius boven het gemiddelde lagen. In 2002 kwamen meer dan honderd mensen om toen de piek van een Russische berg instortte. En in 2007 kwam 300.000 kubieke meter gesteente in Italië naar beneden zetten.
