Oude vulkaanuitbarstingen maakten ozonlaag mogelijk dunner

Het is best mogelijk dat vulkanen er in het verleden voor gezorgd hebben dat de ozonlaag tijdelijk dunner werd. En dat kan opnieuw gebeuren, zo blijkt uit onderzoek.

De onderzoekers bestudeerden de Apoyo-caldera. Hier vond ongeveer 24.500 jaar geleden een enorme vulkanische eruptie plaats. Uit het onderzoek blijkt dat de eruptie zo groot en zo explosief was dat gassen die erbij vrij kwamen tot in de stratosfeer reikten. De eruptie zou zo’n 120 megaton chloor en 600 kiloton broom in de atmosfeer hebben gebracht.

Rekenen
Maar hoe weten we nu hoeveel gas zulke oude erupties produceerden? De onderzoekers analyseerden gas dat gevangen zit in gekristalliseerde mineralen in magmakamers. Op basis daarvan schatten ze de hoeveelheid gas die zich voor de eruptie in de magmakamer bevond. Ook werd er gekeken hoeveel gas er in lava (dat na de eruptie tot standkwam) zat. Door laatstgenoemde getallen van de hoeveelheid gassen in de magmakamer af te trekken, wisten de onderzoekers ongeveer hoeveel gas er in de lucht moet zijn terechtgekomen.

De Apoyo-caldera. Foto: Steffen Kutterolf.

Veertien erupties
De onderzoekers namen het gemiddelde van veertien erupties en gingen er daarbij van uit dat ongeveer tien procent van de gassen in de stratosfeer belandde (dat is nog een redelijk behoudende schatting). De concentratie broom en chloor in de stratosfeer bleek na die erupties gemiddeld met zo’n 200 tot 300 procent te stijgen.

Effect
En dat heeft waarschijnlijk een grote invloed gehad op de ozonlaag. Wanneer de atomen waar broom en chloor uit bestaan de ozonlaag raken, rukken deze de elektronen van de ozonmoleculen af. “We denken dat broom en chloor samen geleid kunnen hebben tot een substantiële afname van de ozonlaag,” concludeert onderzoeker Kirstin Krüger. En waarschijnlijk bleef dat effect niet beperkt tot een klein gebied. De gassen drongen de stratosfeer binnen en kunnen in die stratosfeer over de hele wereld verspreid worden. De kans is dan ook groot dat de ozonlaag in een groot gebied werd aangetast. Maar dat moet nog nader onderzocht worden. De vulkanische gassen hadden waarschijnlijk de eerste twee jaar na de uitbarsting de grootste invloed. Maar ze kunnen in theorie zeker zes jaar in de stratosfeer blijven hangen, zo benadrukken de onderzoekers.

Als de geschiedenis zich herhaalt en er vandaag de dag een grote vulkanische uitbarsting zou plaatsvinden dan zou dat verstrekkende gevolgen hebben. Op dit moment brengen mensen al veel stoffen in de lucht die ozon aantasten, maar een eruptie zou ervoor zorgen dat dat aantal stofjes ongeveer verdriedubbeld zou worden. De onderzoekers zetten hun studie voort en hopen uiteindelijk precies vast te kunnen stellen wat de gevolgen van zo’n uitbarsting in onze tijd zouden zijn.

Bronmateriaal

"Volcanic gases could deplete ozone layer" - AGU.org
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Brad Trump Photography (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd