Het gaat om een klein beeldje dat tussen de 13.000 en 13.800 jaar oud is.
Wetenschappers ontdekten het beeldje – dat een vogeltje voor moet stellen – in de Chinese provincie Henan. Het beeldje is gemaakt van verbrand bot en gaat de boeken in als het oudste kunstwerk dat tot op heden in China is ontdekt. Met een leeftijd tussen de 13.000 en 13.800 jaar oud is het meer dan 8500(!) jaar ouder dan de oudste beeldjes die ons tot voor kort uit Oost-Azië bekend waren.
Belangrijke ontdekking
Het is een belangrijke ontdekking, zo vertelt onderzoeker Francesco d’Errico aan Scientias.nl. Hij wijst er daarbij op dat er in Europa weliswaar regelmatig – nog veel oudere – beeldjes uit de oude steentijd zijn teruggevonden, maar dergelijke vondsten in andere werelddelen een stuk zeldzamer of zelfs helemaal niet terug te vinden zijn. Dat geldt bijvoorbeeld voor Afrika en een groot deel van Azië. “Dat is deels misschien te verklaren doordat er weinig onderzoek naar is gedaan, maar het is ook mogelijk dat sommige menselijke samenlevingen de productie van beelden pas vrij laat aan hun culturele repertoire hebben toegevoegd,” aldus d’Errico. “Voor grote gebieden weten we dat gewoon niet en een ontdekking zoals deze is dan ook bijzonder relevant, omdat deze ons een inkijkje geeft in het onbekende.”
Verschillen
Het beeldje dat nu in China is ontdekt, onderscheidt zich duidelijk van de beelden die eerder in Europa zijn opgegraven. “De bekende figuren uit het Aurignacien (een archeologische cultuur uit de late oude steentijd, red.) die teruggevonden zijn in Duitsland zijn bijvoorbeeld veel groter en vrijwel geheel gemaakt van het ivoor van mammoeten,” vertelt d’Errico. “Veel van deze beeldjes zijn bovendien gebruikt als sierraden of werden aan kleding gehangen. Ook zijn een aantal ervan versierd met inkervingen, iets wat we niet zien bij de vogel uit Lingjing. Geen van de Europese beeldjes is verder gemaakt van verbrand bot.” Maar er is nog iets waarin het Chinese kunstwerk zich onderscheidt van Europese soortgenoten. Zo staat het vogeltje op een voetstuk. En dat is iets wat we bij Europese kunst uit dezelfde tijd nooit zien.
Vaardige kunstenaar
Het beeldje getuigt duidelijk van een artistieke traditie die heel anders was dan die we in dezelfde tijd in het westen van Europa tegenkomen. Verder onthult het beeldje dat de maker ervan bijzonder vaardig was. “De kunstenaar paste heel vaardig vier verschillende technieken toe om het beeldje te maken,” vertelt d’Errico. Het resulteert in een zorgvuldig nagemaakt vogeltje dat – na microscopisch onderzoek en een CT-scan te hebben ondergaan – maar liefst 68 facetten blijkt te hebben. “Wat ook interessant is, is dat de staart extra groot is, en zo voorkomen wordt dat de vogel op zijn kop valt. Dat wijst erop dat de kunstenaar zich sterk bewust was van de uitdagingen die de productie van een staande 3D-weergave met zich meebracht.”
Meer beeldjes wachten op ontdekking
Voor nu gaat het met zorg vervaardigde beeldje dus de boeken in als het oudste beeldje dat tot op heden in China en zelfs heel Oost-Azië is teruggevonden. Het lijkt echter een kwestie van tijd te zijn voor er in dezelfde regio nog veel oudere beeldjes worden teruggevonden, aldus d’Errico. “Ik weet zeker dat de artistieke traditie die dit beeld reflecteert een lang verleden kent. Het is echt een kwestie van tijd voor we nog meer beelden uit deze traditie gaan ontdekken.”
Nu al kunnen op basis van de vondst van dit ene beeldje echter belangrijke conclusies worden getrokken. “De originaliteit ervan onderschrijft de hypothese dat de productie van driedimensionale beelden niet slechts één oorsprong kent en mogelijk in verschillende culturele systemen verschillende functies heeft vervuld.”
