Oudste fossielen op aarde lijken toch gewoon uit gesteente te bestaan

Het bewijst dat het detecteren van miljarden jaren oude sporen van leven nog niet zo gemakkelijk is.

In 2016 meldde het blad Nature dat in Groenlandse gesteenten de oudste sporen van leven zijn ontdekt. In de gesteenten troffen onderzoekers kegelvormige structuren aan die zo’n 3,7 miljard jaar oud waren. En die kegelvormige structuren waren – zo stelden de onderzoekers – stromatolieten: afzettingsgesteente dat ontstaat doordat bacteriën die in ondiep water leven, sedimenten invangen en vasthouden.

Baanbrekend
Het was een behoorlijk baanbrekende ontdekking, aangezien deze fossiele resten zo’n 200 miljoen jaar ouder waren dan de oudste fossiele resten die ons daarvoor bekend waren. Maar een nieuw onderzoek – opnieuw verschenen in het blad Nature – wijst er nu sterk op dat deze ‘oudste fossielen op aarde’ helemaal geen fossielen zijn.

Hier zie je de kegelvormige structuren die in 2016 als fossiele resten werden gepresenteerd. Wat opvalt, is dat de meeste structuren naar beneden wijzen (het gesteente is op zijn kop gefotografeerd), maar dat er ook structuren zijn die naar beneden wijzen (rode pijl). Dat laatste wijst er duidelijk op dat de structuren niet omhoog groeiden (iets wat je van stromatolieten wel zou verwachten). De handschoen op de foto is bedoeld om een idee te geven van de grootte van de structuren. Afbeelding: Abigail Allwood.

Niet-biologisch
De onderzoekers trekken die conclusie nadat ze de vermeende fossielen nog eens grondig onder de loep namen. Ze bestudeerden de vorm ervan in 3D. Ook keken ze naar de chemische samenstelling ervan. Het onderzoek wijst uit dat de vermeende structuren geen interne gelaagdheid kennen, iets wat we wel zien bij (gefossiliseerde) stromatolieten. Ook konden de onderzoekers geen chemische aanwijzingen vinden voor microbiële activiteit. En wanneer ze de structuren in 3D bekeken, bleken deze ribbelvormig in plaats van kegelvormig te zijn. Al die kenmerken wijzen erop dat de structuren niet-biologisch zijn, oftewel niet zijn achtergelaten door leven. In plaats daarvan lijken de structuren te zijn ontstaan door geologische processen.

Het onderzoek heeft niet alleen implicaties voor ons begrip van het prille leven op aarde. Het kan ook consequenties hebben voor onze zoektocht naar leven op andere planeten, zoals bijvoorbeeld Mars. Menig onderzoeker denkt dat miljarden jaren geleden op de rode planeet leven is geweest. Maar in de zoektocht naar resten van die levensvormen moeten we dus voorzichtig zijn. Ook lijkt het verstandig om vermeende Martiaanse fossielen niet alleen in 2D, maar ook in 3D te bekijken om vast te stellen of het echt om sporen van leven gaat.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd