Oudste Homo erectus-gravering ontdekt in Leids museum

graveringen1

We denken dat de moderne mens honderdduizend jaar geleden begon met het maken van graveringen, maar dit blijkt niet zo te zijn. De Homo erectus was er nog eerder bij en gebruikte 500.000 jaar geleden schelpen en zoetwatermosselen als ondergrond voor graveringen.

Een team van 21 wetenschappers analyseerde honderden schelpen die in de negentiende eeuw gevonden zijn op het eiland Java. De Limburgse onderzoeker Eugène Dubois vond toen niet alleen schelpen, maar ook botten van de ‘Pithecanthropus erectus’, tegenwoordig bekend als de Homo erectus. De Homo erectus is de voorouder van de Homo sapiens, oftewel de moderne mens.

Klik op de foto om de gravering beter te bekijken.
Klik op de foto om de gravering beter te bekijken.
Geometrisch patroon
De onderzoekers vonden een gegraveerd geometrisch patroon op één van de schelpen. De gravering blijkt ouder te zijn dan de tijdens fossilisatie veroorzaakte verweringsprocessen op de schelp. Daarnaast is het patroon niet door dieren ontstaan. De wetenschappers stellen vast dat het zigzagpatroon het werk was van de Homo erectus.

Homo Erectus-kunst?
De gegraveerde schelp is minstens 430.000 jaar en maximaal 540.000 jaar oud. Dit is minstens vier keer ouder dan de tot nu toe bekende oudste graveringen in Afrika. “Het is fantastisch dat deze schelp na meer dan honderd jaar in een museum eindelijk ontdekt is”, zegt Wil Roebroeks van de Universiteit Leiden. “Ik kan me voorstellen dat mensen zich afvragen: is dit nu een voorloper van kunst? Wat de functie of betekenis was van de gravering is momenteel nog een raadsel.”

Slimme Homo erectus
De vroege mensachtigen maakten de zoetwatermosselen op een slimme manier open. Zo boorden zij een gat met een scherpe haaientand, exact op de aanhechtingsplaats van de spier die de schelpkleppen gesloten hield. Hierna werd de zoetwatermossel opgegeten, terwijl de Homo erectus de schelpen gebruikte als materiaal om werktuigen zoals messen mee te maken. “De Homo erectus werkte erg nauwgezet, wat duidt op een gedetailleerde kennis van de anatomie van de schelpdieren en een goede handvaardigheid”, concludeert onderzoeker Frank Wesselingh van Naturalis.

Paper
Meer weten over de ontdekking – volgens Scientific American thuishorend in de top tien wetenschappelijke ontdekkingen van 2014 – van de oudste menselijke gravering? Het paper is te lezen in het wetenschappelijke journaal Nature.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd