Oudste lookalike van onze zon ontdekt

HIP 102152

Astronomen hebben met behulp van ESO’s Very Large Telescope het oudste evenbeeld van de zon ontdekt. De ster in kwestie is de beste lookalike die totnogtoe gevonden is. Het enige grote verschil tussen deze ster en de zon? De ster is meer dan 3,5 miljard jaar ouder.

“Al tientallen jaren zoeken astronomen naar dubbelgangers van de zon om meer te weten te komen over onze levengevende zon,” vertelt onderzoeker Jorge Melendez. De eerste dubbelganger werd in 1997 gevonden. In de jaren erna ontdekten wetenschappers nog enkele exemplaren. Toch is de vondst van HIP 102152 heel bijzonder. Het is namelijk de oudste dubbelganger die totnogtoe is teruggevonden. De ster is ongeveer 3,6 miljard jaar ouder dan onze zon.

Blik in de toekomst
Wetenschappers zijn in hun nopjes met de ontdekking van de ster HIP 102152. De oude lookalike – die op zo’n 250 lichtjaar van de aarde staat – kan ons namelijk laten zien hoe de zon er over pak ‘m beet vier miljard jaar uit zal zien.

Wanneer is een dubbelganger een echte dubbelganger?

Veel sterren lijken op het eerste gezicht op onze zon. Maar we spreken pas van een dubbelganger als de massa, temperatuur en chemische samenstelling van een ster vergelijkbaar is met die van onze zon.

Lithium
De onderzoekers hebben HIP 102152 uitgebreid bestudeerd. En dat onderzoek levert antwoorden op tal van prangende vragen op. Zo konden de onderzoekers bijvoorbeeld achterhalen waarom de zon zo’n vreemd laag lithiumgehalte heeft. Uit eerder onderzoek naar jongere dubbelgangers van de zon bleek dat deze veel lithium bevatten. Maar onze zon bevat weinig lithium: nog ongeveer één procent van de hoeveelheid lithium die aanwezig was in het materiaal waaruit de zon ontstond. Grote vraag was dan ook: is onze zon een beetje vreemd? Of neemt de hoeveelheid lithium naarmate de zon ouder wordt, gewoon af? Het onderzoek naar HIP 102152 wijst op het laatste. “We hebben geconstateerd dat HIP 102152 een heel laag lithiumgehalte vertoont,” vertelt onderzoeker TalaWanda Monroe. “Daarmee is voor het eerst duidelijk aangetoond dat oudere dubbelgangers van de zon inderdaad minder lithium bevatten dan onze eigen zon en zijn jongere dubbelgangers. We kunnen er nu zeker van zijn dat sterren in de loop van hun bestaan op de een of andere manier lithium afbreken, en dat het lithiumgehalte van de zon normaal is voor zijn leeftijd.” Hoe sterren lithium afbreken, is nog onduidelijk. Mogelijk wordt het van het oppervlak van de ster naar diepere lagen getransporteerd, waar het vernietigd wordt.

De levensloop van een ster: van het ontstaan van de ster tot aan een rode reus. Afbeelding: ESO / M. Kornmesser.
De levensloop van een ster: van het ontstaan van de ster tot aan een rode reus. Afbeelding: ESO / M. Kornmesser.

De onderzoekers ontdekten ook dat het chemisch patroon dat HIP 102152 vertoont, ietsje anders is dan het chemisch patroon van de meeste dubbelgangers van de zon. Wel is het chemisch patroon van de ster vergelijkbaar met dat van onze zon: allebei hebben ze te maken met een tekort aan elementen die we veelvuldig op aarde en in meteorieten aantreffen. De onderzoeker vermoeden dan ook dat zich rondom HIP 102152 rotsachtige planeten bevinden. Dergelijke planeten binden deze elementen tijdens hun ontstaan namelijk aan zichzelf.

Bronmateriaal

"Oudste evenbeeld van zon ontdekt" - ESO.org
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door ESO / Digitized Sky Survey 2 / Davide De Martin.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd