‘Oudste mens van Nederland’ ontdekt in museumcollectie

Het gaat om een 13.000 jaar oud schedelfragment dat op de bodem van de Noordzee is ontdekt.

Het stukje schedel werd in 2013 door een vissersboot opgevist en maakt deel uit van de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden. Archeologen hebben het stukje bot onlangs pas voor het eerst uitgebreid bestudeerd en dat levert een grote verrassing op. Dit ogenschijnlijk niet zo bijzondere stukje bot is een restant van de vroegste moderne mens van Nederland!

Foto: Rijksmuseum van Oudheden.

Jagers
Onderzoek wijst uit dat het stukje schedel toebehoorde aan een volwassen persoon die zo’n 13.000 jaar geleden – ten tijde van de IJstijd – leefde en in zijn of haar jeugd mogelijk last had van bloedarmoede. De chemische samenstelling van het bot suggereert bovendien dat deze persoon veel vlees at, wat weer bevestigt dat mensen in de IJstijd veelal jagers waren.

Dat het stukje bot in de Noordzee is aangetroffen, lijkt misschien vreemd. Maar ten tijde van de IJstijd lag de zeespiegel zo’n 60 tot 80 meter lager. Het betekent dat de Noordzee droog stond en een laagvlakte vormde die veel mensen hun thuis noemden. Het was een uitgestrekt landschap waar gejaagd werd op onder meer edelherten, bizons en elanden.

Bizonbot
Naast de schedel bestudeerden de onderzoekers ook een bot van een bizon dat in 2005 in de Noordzee is teruggevonden en ongeveer 13.500 jaar oud is. Het botje – dat het Rijksmuseum van Oudheden in bruikleen heeft – is versierd met een geometrische zigzag-versiering. Ook dit stukje bot blijkt bij nader inzien heel bijzonder; het is de oudste kunst afkomstig uit de Noordzee.

Foto: Rijksmuseum van Oudheden.

Onduidelijk is nog waar het bizonbot voor gebruikt werd. Misschien was het een handvat van een werktuig. Ook zou het gebruikt kunnen zijn tijdens rituelen.

Beide botfragmenten zijn van grote waarde, zo benadrukken de onderzoekers. Ze kunnen meer inzicht geven in het leven dat zich duizenden jaren geleden op wat nu de bodem van de Noordzee is, afspeelde. Zo zijn al eerder objecten teruggevonden die ongeveer net zo versierd waren als het bizonbot. Maar die objecten zijn op grote afstand van elkaar aangetroffen: in Wales, Frankrijk en Polen. Zo kan het bizonbot – in combinatie met eerdere ontdekkingen – meer inzicht geven in de mobiliteit en netwerken van de mensen in de IJstijd.

Bronmateriaal

"
Oudste mens en oudste kunst uit de Noordzee
" - Rijksmuseum van Oudheden

Afbeelding bovenaan dit artikel: Rijksmuseum van Oudheden

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd