‘Overhaaste evolutie veroorzaakte alzheimer’

Van de miljoenen zoogdieren op aarde – inclusief de meest intelligente – is de mens de enige die alzheimer ontwikkelt. Maar waarom? Onderzoeker Bruce Yankner is eruit: het is de schuld van de evolutie. “Tijdens de evolutie is iets gebeurd, waardoor we vatbaar zijn voor alzheimer.”

Yankner heeft lang onderzoek gedaan naar het ouder worden van het brein en de daarbij behorende ouderdomskwaaltjes zoals alzheimer en parkinson. En dat onderzoek is niet voor niets. Het aantal mensen met alzheimer neemt sterk toe en blijft – naarmate de mens ouder wordt – alleen maar stijgen. Van de ouderen ouder dan 85 jaar heeft ongeveer de helft in meer of mindere mate last van geheugenverlies. “Het is duidelijk dat het minder worden van het brein in de 21e eeuw één van de opkomende bedreigingen van de gezondheid is,” concludeert Yankner.

Achteruitgang
Volgens de onderzoeker is achteruitgang van het brein niet raar. Het is zelfs heel normaal dat sommige cognitieve functies wanneer mensen op middelbare leeftijd komen minder worden. Als ze ouder zijn dan zeventig komt die achteruitgang in een stroomversnelling terecht. Dat is niets bijzonders: ook andere dieren zoals muizen en apen hebben hier met te maken.

Groter brein
Maar in tegenstelling tot apen en muizen krijgen mensen op latere leeftijd in veel gevallen alzheimer. Volgens Yankner bewijst dat dat de vatbaarheid voor alzheimer in een heel korte tijd ontstaan moet zijn. Wellicht in de periode dat ons brein groter werd en ook steeds complexere vormen aannam.

Metaal
Uit het onderzoek van Yankner blijkt dat de afname van de cognitieve functies nauw samenhangt met een langzame opeenstapeling van genetische schade in het ouder wordende brein. In het geval van brein is die schade zeer omvangrijk. Waardoor deze beschadigingen veroorzaakt worden, is onbekend. Wellicht heeft het iets te maken met de metalen die zich naar verloop van tijd in ons brein opstapelen. Met name ijzer, bijvoorbeeld.

De zenuwcellen in ons brein verbruiken energie. Naarmate ons brein complexer wordt, is er meer energie nodig. IJzer is daarbij belangrijk, omdat het nauw betrokken is bij de cellen die energie produceren. Doordat ons brein gedurende de evolutie ‘plotseling’ complexer werd en dus meer energie nodig had, nam ook het ijzer in het brein en daarmee de beschadigingen toe. Het lijkt er dus op dat wij anno 2010 de tol van een ambitieuze, maar slordige evolutie moeten betalen.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd