Overtuigend bewijs gevonden dat de Grote en de Kleine Magelhaense Wolk ‘onlangs’ op elkaar zijn geklapt

De botsing zou een paar honderd miljoen jaar geleden hebben plaatsgevonden.

De Grote en de Kleine Magelhaense Wolken zijn twee sterrenstelsels die zich relatief dicht bij de Melkweg in de buurt bevinden. Zo staan ze respectievelijk 160.000 en 200.000 lichtjaar van ons vandaan. Terwijl Amerikaanse onderzoekers hun telescoop op de Kleine Magelhaense Wolk richtten, kwamen ze tot de ontdekking dat de ‘vleugel’ van dit dwergstelsel langzaam weg zweeft van het hoofdlichaam. Volgens de onderzoekers het onomstotelijke bewijs dat de Grote en de Kleine Magelhaense Wolken ‘onlangs’ op elkaar zijn geklapt.

Gaia Telescoop

De onderzoekers deden de ontdekking met de Gaia ruimtetelescoop. Deze telescoop is ontworpen om de meest nauwkeurige, driedimensionale dynamische kaart ooit van onze Melkweg te maken. Zo is het aan Gaia de taak om sterren voor meerdere jaren scherp in de gaten te houden om hun bewegingen nauwlettend te volgen. Op die manier kunnen wetenschappers meten hoe sterren zich bewegen.

Botsing
“Het is een erg spannende bevinding,” zegt onderzoeker Sally Oey. “Je kunt echt zien dat de vleugel zich weg beweegt van de rest van de Kleine Magelhaense Wolk.” Een aantal jaar geleden werd de botsing van de Grote en de Kleine Magelhaense Wolken al gemodelleerd. Destijds voorspelden de onderzoekers dat een directe botsing ervoor zou zorgen dat de vleugel van de Kleine Magelhaense Wolk zich richting de Grote Magelhaense Wolk zou bewegen. Als de twee sterrenstelsels eenvoudigweg dicht bij elkaar in de buurt zouden komen, zou de vleugel zich echter in loodrechte richting verplaatsen. Maar na grondige observaties concluderen de onderzoekers dat de vleugel zich inderdaad weg beweegt van de Kleine Magelhaense Wolk en zich richting de Grote Magelhaense Wolk manoeuvreert; het bewijs voor een clash tussen de twee sterrenstelsels. De onderzoekers denken dat de botsing zo’n paar honderd miljoen jaar geleden heeft plaatsgevonden.

Sterren
De onderzoekers gebruikten de Gaia ruimtetelescoop om te zoeken naar ‘weggelopen’ sterren die uitgespuwd zijn vanuit clusters in de Kleine Magelhaense Wolk. “We hebben naar massieve, hete jonge sterren gekeken – de heetste en meest heldere sterren die redelijk zeldzaam zijn,” legt Oeye uit. En Gaia heeft de bewegingen van deze sterren in kaart gebracht. “Het is heel interessant dat Gaia de juiste bewegingen van deze sterren heeft verkregen,” zegt onderzoeker Dorigo Jones. “Als we bijvoorbeeld iemand observeren die in door de cabine van een vliegtuig loopt tijdens een vlucht, bevat dit de beweging van het vliegtuig, evenals de langzamere beweging van de persoon. Wat we eigenlijk hebben gedaan is de algehele beweging van de Kleine Magelhaense Wolk verwijderd en ons alleen geconcentreerd op de snelheid van de individuele sterren. Op die manier konden we de fysieke processen die in de Wolk plaatsvinden proberen te begrijpen.”

De pijlen tonen de relatieve snelheid en de bewegingsrichtingen van 315 sterren in de Kleine Magelhaense Wolk. De rode en blauwe kleuren geven de relatieve snelheid weer, waarbij rood en blauw overeenkomen met de beweging van de aarde af, en richting de aarde (respectievelijk). Links van de gestippelde lijn is de ‘vleugel’ te zien, die weg zweeft van de rest van het sterrenstelsel. Afbeelding: Johnny Dorigo Jones

Bij het analyseren van de data ontdekten de onderzoekers dat alle sterren in de vleugel van de Kleine Magelhaense Wolk met dezelfde snelheid en in dezelfde richting bewegen. “We willen zoveel mogelijk informatie over deze sterren om de uitwerpmechanismen beter te gaan begrijpen,” zegt Jones. “De Kleine Magelhaense Wolk staat zo dichtbij ons, dat we haar schoonheid aan de nachtelijke hemel met het blote oog kunnen aanschouwen. Dit feit, samen met gegevens van Gaia, stelt ons in staat om de complexe bewegingen van sterren binnen de Magelhaense Wolk te analyseren en zelfs de evolutie ervan te achterhalen.”

Bronmateriaal

"U-M astronomers confirm collision between two Milky Way satellite galaxies" - University of Michigan

Afbeelding bovenaan dit artikel: ESA/Hubble

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd