Dat lijkt op het eerste gezicht misschien goed nieuws. Maar het wijst er tegelijkertijd op dat in de laatste jaren behoorlijk wat cfk’s illegaal zijn geproduceerd.
Op dit moment zouden er in onze atmosfeer veel lagere concentraties chloorfluorkoolwaterstoffen – of CFK’s – aanwezig moeten zijn dan het geval is. Dat concluderen onderzoekers in een nieuwe studie. Zij ontdekten dat ozonvernietigende cfk’s veel minder lang in de atmosfeer blijven hangen dan gedacht. Het feit dat de concentraties toch relatief hoog liggen, wijst er volgens hen op dat er in de afgelopen jaren behoorlijk wat cfk’s illegaal zijn geproduceerd.
In 2010 werd het gebruik van CFk’s uitgefaseerd. En dat heeft zijn vruchten afgeworpen. In de afgelopen jaren is namelijk gebleken dat het gat in de ozonlaag zich langzaam begon te stabiliseren en zelfs kromp. Zo is het gat tussen september 2000 en september 2015 meer dan 4,4 miljoen vierkante kilometer kleiner geworden. In 2018 nam de omvang echter toch weer ietsje toe, wat er mogelijk op wees dat niet iedereen zich netjes aan het Montreal Protocol hield.
Studie
In de nieuwe studie besloten onderzoekers orde op zaken te stellen. Want hoewel het gebruik van cfk’s nu verboden is, zijn er nog oude apparaten in omloop – vervaardigd vóór het verbod op de chemicaliën – die nog altijd cfk’s de atmosfeer in pompen. In een voorgaande studie berekenden de onderzoekers hoeveel cfk’s er door deze apparaten in de atmosfeer terechtkomen. In de nieuwe studie besloten ze bestaande schattingen over de levensduur van cfk’s te verbeteren. Dit verschaft samen vervolgens meer inzicht in hoeveel cfk’s zich in onze atmosfeer zouden moeten bevinden en of dat overeenkomt met de werkelijkheid.
Levensduur
De onderzoekers bogen zich over de levensduur van verscheidende cfk’s: CFC-11, 12 en 113. En het team ontdekte dat de gemiddelde levensduur uitkomt op respectievelijk 49 jaar, 85 jaar en 80 jaar. Eerder werd de levensduur echter geschat op 52, 100 en 85 jaar. En dat betekent dat ozonvernietigende cfk’s dus minder lang in de atmosfeer blijven hangen dan gedacht.
Illegaal
Dat lijkt misschien op het eerste gezicht goed nieuws. Maar het wijst er tegelijkertijd op dat in de laatste jaren behoorlijk wat cfk’s illegaal zijn geproduceerd. De waargenomen concentratie cfk’s in de atmosfeer is namelijk niet geheel te herleiden naar de oude apparatuur. En dus betekenen de resultaten dat niet iedereen zich aan de afspraken gemaakt in het Montreal Protocol heeft gehouden. De bevindingen impliceren dat er waarschijnlijk de afgelopen jaren nieuwe, illegale emissies van CFC-11, CFC-12 en CFC-113 hebben plaatsgevonden.
Meer dan gedacht
De bevindingen komen overeen met de waarneming dat de omvang van het gat in de ozonlaag in 2018 weer een beetje toenam. Maar de onderzoekers denken dat er zelfs nog meer vervuilende cfk’s in de lucht zijn gepompt dan eerder geschat. Niet alleen blijkt er meer CFC-11 te zijn uitgestoten, er blijken nu ook CFC-12 en CFC-113 in de lucht terecht te zijn gekomen. Dat is trouwens wel goed te verklaren. CFC-12 is bijvoorbeeld een bijproduct in de productieprocessen die CFC-11 uitstoten. Voor CFC-113 is het gebruik van de chemische stof onder bepaalde voorwaarden toegestaan. Maar het team berekende dat de onverwachte uitstoot van CFC-113 ongeveer 10 keer hoger is dan wat het Montreal Protocol toestaat. In totaal schatten de onderzoekers dat deze nieuwe CFK-emissies overeenkomen met de totale jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen door het Verenigd Koninkrijk.
Wie deze illegale gassen uitstoot, weten de onderzoekers niet precies. Wel slaagde het team erin de helft van de waargenomen piek in de uitstoot van CFC-11 tussen 2014 en 2016 te traceren naar het oosten van China. Wetenschappers hebben echter sindsdien een daling van de uitstoot vanuit deze regio waargenomen, wat aangeeft dat de illegale productie daar is stopgezet. De bron van de resterende onverwachte uitstoot is nog altijd onbekend.
Hoewel de uitstoot van deze drie gassen veel lager is dan dat het ooit was, zijn het toch verontrustende bevindingen. CFK’s zijn namelijk erg krachtige broeikasgassen die de ozonlaag vernietigen, waardoor elke emissie belangrijke implicaties heeft voor de gezondheid van onze planeet. “We worden momenteel geconfronteerd met een klimaatcrisis,” zegt onderzoeksleider Megan Lickley. “Elke bron van uitstoot die we kunnen verminderen, heeft grote impact. Als we ons dus nu op CFC’s richten, verminderen we een belangrijk deel van de bijdrage aan klimaatverandering.”
