Niet de emoe, maar de inmiddels uitgestorven olifantsvogel is het meest nabije familielid van de kiwi. Dat blijkt uit nieuw onderzoek, dat bovendien aantoont dat de kiwi – en de olifantsvogel – ooit konden vliegen!
De kiwi is een Nieuw-Zeelands icoon. Je begrijpt dan ook wel dat de Nieuw-Zeelanders geschokt waren toen onderzoekers in de jaren negentig stelden dat het Nieuw-Zeelandse symbool feitelijk een importproduct was en uit Australië kwam. Onderzoekers concludeerden namelijk dat de meest nabije familieleden van de kiwi de Australische emoe en casuarius waren. De meeste Nieuw-Zeelanders zijn die schok inmiddels wel te boven. En nu kondigen onderzoekers weer iets anders aan.
Uitgebreid onderzoek toont aan dat het meest nabije familielid van de kiwi de inmiddels uitgestorven olifantsvogel is. Hoewel ze er heel anders uit zien en in heel andere gebieden wonen (de olifantsvogel was te vinden op Madagaskar) zijn de twee vogels genetisch gezien nauw met elkaar verbonden. “Dit resultaat was zo onverwachts als maar kan,” stelt onderzoeker Kieren Mitchell.
Vliegen
De conclusie dat de kiwi een nabij familielid in Madagaskar had, heeft grote implicaties voor ons beeld van de grote loopvogels. Hieronder vallen onder maar de emoe en de struisvogel. De groep bevat tevens uitgestorven grootheden zoals de moa en olifantsvogel. Lang werd gedacht dat de verschillende soorten in de afgelopen 130 miljoen jaar in complete isolatie op de verschillende zuidelijke continenten ontstonden. Maar dat beeld moet nu op de schop. “Nieuw-Zeeland en Madagaskar waren ooit slechts in de verte – middels Antarctica en Australië – met elkaar verbonden, dus de resultaten tonen aan dat de loopvogels zich vliegend over de wereld hebben verspreid.” Het is in lijn met recent onderzoek naar fossiele resten van kleine voorouders van de kiwi. “We vermoedden dat deze konden vliegen,” vertelt onderzoeker Trever Worthy. “De genetische resultaten onderschrijven die interpretatie en bevestigen dat de kiwi’s konden vliegen toen ze in Nieuw-Zeeland arriveerden.”
Aan de hand van het DNA van de olifantsvogel konden de onderzoekers ook vaststellen wanneer de verschillende soorten loopvogels ontstonden. “Het bewijs suggereert dat de vliegende voorouders van de loopvogels zich kort nadat de dinosaurussen uitstierven en nog voor de zoogdieren enorm in grootte toenamen en de dominante groep werden, over de aarde verspreidden,” vertelt onderzoeker Alan Cooper. “We denken dat de loopvogels die periode (tussen de ondergang van de dino en de opkomst van het zoogdier, red.) gebruikten om grote herbivoren te worden, maar zodra de zoogdieren ook groot werden – ongeveer 50 miljoen jaar geleden – kon geen enkele andere vogel dat meer proberen, tenzij die vogel zich op een eiland zonder zoogdieren bevond, zoals de dodo.”
