Pine Island-gletsjer verliest flink stuk ijs

De afgekalfde ijsbergen zijn met een totaal oppervlak van 267 km2 ietsje groter dan Amsterdam.

Onderzoekers Stef Lhermitte kondigt het afkalven van het ijs aan op Twitter. Op satellietbeelden is goed te zien dat de enorme scheur die al enige tijd in de op het water drijvende gletsjertong zit, de rand van het ijs heeft bereikt. En daarmee is de gletsjer zo’n 267 vierkante kilometer ijs armer geworden.

Satellietbeelden onthullen bovendien dat de losgekomen ijsberg al uit elkaar aan het vallen is.

Snelle jongen
De Pine Island-gletsjer bevindt zich op West-Antarctica. Het is één van de snelste gletsjers die het continent rijk is en verantwoordelijk voor zo’n 25% van het ijsverlies van Antarctica. Doordat de gletsjer meer ijs afvoert naar het water (de Amundsenzee) groeit de op het water rustende gletsjertong ook gestaag. Maar die gletsjertong kan niet alsmaar blijven groeien: uiteindelijk moet er een stuk van afbreken. En dat overkomt de Pine Island-gletsjer dan ook regelmatig. Sinds 2000 is de gletsjer al vijf keer een groot stuk ijs kwijtgeraakt: in 2001, 2007, 2011, 2015 en 2017.

Unieke afkalvingen
Hoewel het afkalven van ijsbergen in feite een natuurlijk proces is, maken onderzoekers zich wel zorgen. De afkalvingen van 2015 en 2017 onderscheiden zich namelijk van eerdere afkalvingen. Normaliter ontstaan scheuren namelijk aan de rand van de gletsjertong, waar het ijs dun is. Maar in 2015 – en ook nu in 2017 – had de afkalving een andere oorzaak. De scheur ontstond op grotere afstand van het uiteinde van de gletsjertong en lijkt van onderaf te zijn ontstaan, doordat het water waarop de gletsjertong rust warmer wordt en de onderzijde van de gletsjertong aantast. Een soortgelijk scenario hebben onderzoekers eerder op Groenland gezien.

Zo’n aantasting van onderaf moet bijna wel resulteren in meer afkalvend ijs, zo stelden onderzoekers in 2016. En dat is exact wat we nu zien. Grote vraag is wat het betekent voor de stabiliteit van de gletsjer(tong) en dus de zeespiegel. De ijsberg die nu is losgekomen draagt niet bij aan een stijgende zeespiegel, omdat deze reeds op het water rustte. Maar het verlies van de ijsberg kan wel resulteren in verdere afbrokkeling van de gletsjertong, waardoor de achterliggende gletsjer minder tegenwicht krijgt en gemakkelijker (en dus sneller) naar zee kan stromen. En het sneller richting zee afvoeren van ijs dat oorspronkelijk op het land lag, draagt vanzelfsprekend wel bij aan een stijgende zeespiegel. “Dit soort afkalvingen is een nieuw mechanisme waarop deze gletsjers zich snel kunnen terugtrekken,” stelde onderzoeker Ian Howat in 2016, naar aanleiding van de afkalving die in 2015 plaatsvond. “En vergroot de kans dat mensen die nu leven West Antarctica nog zullen zien instorten.” Glacioloog Peter Neff is het met Howat eens. Hij vloog in november vorig jaar nog over de scheur die nu leidde tot de geboorte van een ijsberg en schrijft op Twitter: “Enorme gebeurtenis, wel iets wat we eerder al hebben gezien, maar deze gletsjer is reden tot zorg als het gaat om de toekomstige zeespiegelstijging.”

Bronmateriaal

"Stef Lhermitte"

Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA / Nathan Kurtz

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd