De krachtige, nietsontziende en dodelijk stormen op onze planeet bevinden zich aan de leiband van…de kleinste zeediertjes. Dat blijkt uit onderzoek. Plankton bepaalt of groepen tropische onweersbuien uitgroeien tot orkanen en heeft ook nog eens een flinke vinger in de pap als het gaat om de route die de stormen volgen.
Plankton is overal. Het grote aantal heeft een enorme invloed op deze aarde en in het bijzonder haar wateren. Zo zorgen de diertjes er met hun fotosynthetische lichamen voor dat de oorspronkelijk blauwe oceaan groen wordt. Dit groene water houdt op ondiepere plekken licht en warmte van de zon gevangen, waardoor de temperatuur van het water stijgt en orkanen alle gelegenheid krijgen om zich te vormen.
Verdwijnen
Wetenschappers vroegen zich af wat er zou gebeuren als al het plankton uit de Stille Oceaan zou verdwijnen. Het zonlicht zou dieper in de oceanen vallen en de wateren zouden koeler zijn. Maar hoe zit dat met de orkanen?
Evenaar
“Wij ontdekten dat een blauwe oceaan (zonder plankton dus, red.) het aantal tyfonen in het noordwesten van de Stille Oceaan met zeventig procent zou doen afnemen,” vertelt onderzoeker Anand Gnanadesikan. De stormen die zich vormden, bleven bovendien meer rondom de evenaar hangen, omdat alleen daar het water warm genoeg is. “Er zijn minder tyfonen die naar Japan of het zuiden van China gaan, maar juist meer orkanen in Vietnam en Cambodja.”
Ander tintje
De onderzoekers merken op dat een geheel blauwe oceaan wat onrealistisch is, maar dat een kleine verandering in kleur al voor een significant verschil zorgt. Zo zou een kleine verandering in tint al genoeg zijn om Hawaï jaarlijks op 25 procent meer orkanen te trakteren. Kunnen wij de baan van orkanen bepalen of juist voorkomen dat ze ontstaan door het plankton aan te pakken? Nee, zo menen de wetenschappers. Bovendien geldt: als wij plankton wegnemen, dan wordt het oppervlaktewater kouder, maar stroomt het diepere, warme water richting de evenaar om daar problemen te veroorzaken.
Druk
“Het is nogal een verrassing,” vindt Gnanadesikan. “Dit is iets waar mensen niet aan denken. Waarom zouden mensen die orkanen voorspellen zich druk maken om de kleur van de oceaan?” Onterecht, zo blijkt nu.
Wat betekent dat voor de toekomst? Dat is onduidelijk. Een recent onderzoek wees uit dat plankton sinds het eind van de negentiende eeuw in aantal afneemt. Het team van Gnanadesikan ontdekte iets anders. In de jaren ’60 kwamen er veel minder orkanen voor dan tegenwoordig. In die tijd was er ook minder plankton dan nu. Dat wijst erop dat het plankton zich weer hersteld heeft of bezig is dat te doen. Of dat in de buurt komt van het niveau aan het eind van de negentiende eeuw is onduidelijk.
