Wanneer u aan een roos ruikt, kan de roos u dan ook ruiken? Misschien wel. Nadat eerder onderzoek er al op wees dat planten andere planten kunnen ruiken, suggereert een nieuw onderzoek nu dat planten soms ook geuren van insecten kunnen waarnemen.
“Het is de laatste jaren steeds duidelijker geworden dat insecten reageren op geuren,” vertelt onderzoeker Mark Mescher. Maar eerdere onderzoeken hiernaar beperken zich tot planten die andere planten ruiken. “Sommige planten reageren bijvoorbeeld op de geur van buren die door insecten zijn beschadigd door defensieve maatregelen te nemen. Wat nieuw is aan dit onderzoek, is dat het erop lijkt dat planten soms zelfs in staat zijn om insecten te ruiken.”
Experiment
De onderzoekers experimenteerden met planten (guldenroede) en fruitvliegjes. Vrouwelijke fruitvliegjes zijn een gevaar voor de planten: ze leggen hun eitjes op de planten en kunnen ze zo beschadigen. De onderzoekers stelden sommige planten bloot aan de geur van mannelijke fruitvliegjes en hielden er ook een controlegroep op na, bestaande uit planten die niet aan de geur van mannelijke fruitvliegjes werd blootgesteld. Vervolgens keken ze waar de vrouwelijke fruitvliegjes hun eitjes legden: op planten die aan de geur van de mannetjes waren blootgesteld of op planten uit de controlegroep. Uit het onderzoek bleek dat vrouwtjes hun eitjes veel liever op planten die niet aan de geuren van mannetjes waren blootgesteld, legden. En ook kevers bleken planten die aan de geur van mannelijke fruitvliegjes waren blootgesteld, te mijden en minder schade aan de planten aan te richten.
Verdediging
De mannelijke fruitvlieg laat een chemisch stofje achter op de blaadjes van de plant. Die geur trekt vrouwtjes aan. Zodra de vrouwtjes en mannetjes gepaard hebben, leggen de vrouwtjes hun eitjes op de plant neer. Die eitjes groeien uit tot een grote bult: een galappel. Die appel doodt de plant niet, maar zorgt er wel voor dat planten minder zaadjes en kleinere zaadjes produceren die ook nog eens minder vaak uitkomen. “Het lijkt erop dat de plant de geur van de vlieg waarneemt,” vertelt Mescher. “Vervolgens scherpt de plant de verdedigingsmechanismen aan, zodat deze sneller kan reageren op de dreiging.”
Verklaring
Dat de plant deze aanpak ontwikkeld heeft, is wel goed te verklaren. Fruitvliegjes leggen hun eitjes namelijk alleen op deze planten. De twee hebben dus al een tijdje met elkaar te maken. “Het lijkt erop dat de planten die in staat zijn om op de aanval van de vlieg te anticiperen en zichzelf te beschermen tegen de schade, succesvoller zijn, en zaad van een betere kwaliteit produceren,” vertelt onderzoeker John Tooker. “Dus planten die de geur van de vliegen kunnen waarnemen, lijken sterk in het voordeel te zijn.”
Hoe de plant de geur van de vlieg waarneemt, weten de onderzoekers niet. Ze vermoeden echter wel dat de guldenroede niet de enige plant is die geuren van insecten kan waarnemen.
