Plasmastroming op de zon bereikt recordsnelheden

De afgelopen jaren was de zon rustiger dan ooit. Vreemd genoeg zagen wetenschappers in deze periode dat een zwakke stroom van heet plasma recordsnelheden bereikte. “Ik denk dat dit het extreme zonneminimum kan verklaren”, beweert fysicus David Hathaway van NASA.

Onder het oppervlak van de zon bevindt zich de Great Conveyor Belt, in Nederland bekend als de meridionale stroming. Er is een noordelijke en een zuidelijke tak. Het plasma in de meridionale stroming doet er veertig jaar over om een rondje af te leggen. Wetenschappers denken dat de meridionale stroming verantwoordelijk is voor de zonnevlekkencyclus. Iedere elf jaar bereikt de zon een minimum en een maximum. Tijdens het minimum is de zon niet actief en zijn er nauwelijks zonnevlekken zichtbaar. Tijdens het maximum gooit de zon veel hoogenergetische deeltjes in de ruimte en zijn er juist veel zonnevlekken zichtbaar.

De afgelopen vijf jaar bewoog het plasma in de meridionale stroming zich veel sneller dan de jaren ervoor. Dit merkte studente Lisa Rightmire van de universiteit van Memphis op. Zij onderzocht de hele zomer van 2009 de magnetische elementen van de zon. Overigens is snel relatief. Het plasma beweegt zich met een snelheid van tien tot vijftien meter per seconde, oftewel dertig tot vijftig kilometer per uur. Zelfs een goede wielrenner kan de stroom bijhouden.

Voorheen dachten astronomen dat een snelle plasmastroom voor veel zonnevlekken zorgt. Dat de magnetische velden door de inwendige dynamo van de zon worden versterkt. De gegevens tonen aan dat de waarheid anders is. Het plasma in de meridionale stroming bereikte recordsnelheden, terwijl het zonneminimum het diepst was in bijna honderd jaar tijd.

Wetenschappers denken dat het verband andersom is. Dat een snelle plasmastroom juist zorgt voor minder zonnevlekken en voor minder zonneactiviteit. Misschien gaat een snelle meridionale stroming de vorming van zonnevlekken tegen?

De instrumenten van het Solar Dynamics observatorium geven mogelijk meer duidelijkheid over deze kwestie. Het Solar Dynamics observatorium werd vorige maand gelanceerd. Het observatorium gaat om de aarde draaien en stuurt dagelijks 1,5 terabyte aan data naar de aarde. De ruimtesonde maakt iedere seconde een foto van de zon met een zeer hoge resolutie. Dit gebeurt 24 uur per dag. SDO gaat voornamelijk op zoek naar schuivende magnetische velden.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd