En ook mondkapjes met ventiel presteren minder goed dan de ‘gewone’ mondmaskers.
Om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, is het op veel plekken aan te raden – of zelfs verplicht – om een mondkapje te dragen. Ondertussen zijn ze te verkrijgen in uiteenlopende soorten en maten. Toch blijkt nu dat al deze verschillende mondkapjes helemaal niet dezelfde bescherming bieden. Sterker nog, sommige lijken helemaal niet te beschermen tegen COVID-19.
Plastic gezichtsscherm
In het straatbeeld verschijnen steeds vaker doorzichtige, plastic gezichtsschermen. Ook neigen steeds meer mensen naar mondkapjes met ventiel. En op zich is dat best begrijpelijk. Het dragen van een ‘normaal’ mondkapje kan namelijk nogal oncomfortabel zijn en soms zelfs een gevoel van benauwdheid geven. “Nu studenten terugkeren naar scholen en universiteiten, hebben sommigen zich afgevraagd of het misschien beter is om een plastic gezichtsscherm te dragen,” zegt onderzoeker Siddhartha Verma. “Deze zijn wat comfortabeler en kun je makkelijker voor lange tijd op houden.” Maar bieden deze eigenlijk wel dezelfde bescherming als een ‘normaal’ mondkapje?
Pop
Nee, zo stellen onderzoekers nu. In een nieuwe studie gebruikten ze een oefenpop en bootsten hoesten en niezen na met behulp van een handpomp. Kleine druppeltjes water en glycerine werden door de mond van de pop uitgestoten. Vervolgens hielden de onderzoekers met lasers in de gaten hoe deze druppeltjes zich door de ruimte verspreidden.
Bekijk in dit filmpje het experiment.
“We concentreerden ons op kleinere druppeltjes, omdat deze heel lang in de lucht kunnen blijven hangen,” vertelt Verma. “Bovendien kunnen deze tevens genoeg virusdeeltjes bevatten om iemand met COVID-19 te besmetten.”
Het coronavirus verspreidt zich via (kleine) druppeltjes die bijvoorbeeld vrijkomen als mensen hoesten, niezen of praten. Omdat deze druppeltjes relatief groot en zwaar zijn, vallen ze snel op de grond en blijven dus maar voor korte tijd in de lucht hangen. Het advies om 1,5 meter afstand van elkaar te bewaren, is op deze aanname gebaseerd. Soms kunnen druppeltjes opbreken in kleinere en kunnen op die manier verder reizen of langer in de lucht blijven hangen. Nederlandse onderzoekers hebben bijvoorbeeld aangetoond dat kleine druppeltjes van vijf micrometer die bijvoorbeeld ontstaan bij praten, tot wel negen minuten in de lucht blijven zweven. Om verspreiding van het coronavirus via deze in de lucht hangende deeltjes tegen te gaan, raden onderzoekers aan om niet alleen mondkapjes te blijven dragen, maar ook ruimtes goed te ventileren.
De onderzoekers kwamen tot een zorgelijke bevinding. Want hoewel een plastic gezichtsscherm de voorwaartse beweging van een hoest of nies blokkeert, kunnen de kleine druppeltjes relatief gemakkelijk rond het scherm buigen en zich over een groot gebied verspreiden. Ook een mondkapje met ventiel kwam niet goed uit de bus. Zo blijkt dat een groot aantal druppeltjes ongefilterd een weg door het ventiel weet te vinden, waardoor deze maskers niet echt helpen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan.
Chirurgische mondkapjes
Om de verspreiding van het coronavirus wel tot een minimum te beperken, geven de onderzoekers de voorkeur aan chirurgische mondkapjes of mondkapjes gemaakt van hoogwaardige stoffen. Ze raden dan ook aan om deze, eenvoudigere mondkapjes te gebruiken in plaats van plastic gezichtsschermen of mondkapjes die uitgerust zijn met ventielen.
Best beschermende mondkapjes
Ook in een eerdere studie hebben onderzoekers gepoogd de best beschermende mondkapjes te identificeren. Zij kwamen toen tot de conclusie dat je het beste een N95-masker, een chirurgisch mondkapje en een katoenen mondkapje met een binnenlaag van polypropyleen kunt dragen. Met de hand genaaide, tweelaags katoenen mondkapjes zoals sommigen thuis in elkaar knutselen, lijken ook prima bescherming te bieden: ze stoppen ongeveer 80 procent van de druppeltjes (in vergelijking met het dragen van geen mondkapje). Bandana’s en windkragen van fleece kun je beter vermijden. Sterker nog, de onderzoekers concludeerden dat je nog beter géén mondkapje kan dragen. Bandana’s en windkragen van fleece maken het probleem alleen maar erger. Deze stoffen blijken grotere deeltjes namelijk af te breken in kleinere. En dat is helemaal niet goed, want zoals gezegd kunnen kleine druppeltjes en aerosolen verder reizen en blijven tevens langer in de lucht hangen dan grotere druppeltjes, die juist snel op de grond vallen.
De onderzoekers benadrukken dat mondkapjes tot op zekere hoogte bescherming bieden, maar we er niet volledig op kunnen vertrouwen. “Zelfs de allerbeste maskers hebben een zekere mate van lekkage,” zegt Verma. “Het is daarom belangrijk om afstand te bewaren terwijl je ze draagt.” Bovendien moeten we ons ervan bewust zijn dat het dragen van mondkapjes andere maatregelen gericht op het beperken van de verspreiding van het coronavirus niet vervangt. Andere maatregelen – zoals social distancing, handen wassen en jezelf isoleren als je ziek bent – blijven hoe dan ook van cruciaal belang.
