Poolster verliest mogelijk flink wat materie

Wetenschappers vermoeden dat de poolster jaarlijks ongeveer één aardmassa aan materie verliest.

Dat schrijven wetenschappers in het blad The Astrophysical Journal Letters. We vroegen onderzoeker dr. Hilding Neilson hoe hij precies ontdekt heeft dat de bekende poolster zoveel materie verliest. “Polaris (de poolster, red.) is een klassieke Cepheïde.” Dat betekent dat de ster veranderlijk is. De helderheid en straal verandert gedurende een bepaalde periode. “In het geval van de poolster is dat vier dagen.” Die veranderingen verlopen heel geleidelijk, als een kabbelend golfje en ze kunnen ons veel leren over de structuur van de poolster, zo legt Neilson aan de hand van een metafoor uit. “Stel je bevestigt een touw aan een muur en houdt de andere kant vast en je gaat er staande golven mee creëren door je hand met een bepaalde frequentie op en neer te bewegen. Deze frequentie wordt bepaald door de eigenschappen van het touw.” Zo vertelt ook de frequentie waarmee de poolster helderder wordt ons iets over de structuur van de ster.

WIST U DAT…

…sommige sterren hun planeten roosteren?

Model
De onderzoekers pakten er een model bij dat laat zien hoe sterren evolueren. Ze voerden de gegevens van de poolster in (helderheid en straal) en berekenden op basis daarvan hoe die periode waarin de ster veranderingen doormaakt eigenlijk zou moeten duren. Ze ontdekten dat die periode eigenlijk elk jaar één seconde langer moest worden. Maar in werkelijkheid wordt die periode elk jaar 4,5 seconde langer. “De enige verklaring voor deze verandering is dat de poolster elk jaar een aanzienlijke hoeveelheid massa verliest. Want de snelheid waarmee de periode verandert, hangt nauw samen met veranderingen in de massa van de ster. Als de periode op een manier die door standaardtheorieën niet kan worden verklaard, langer wordt dan moet de ster wel in massa afnemen.”

Verlies
En flink ook. “Elk jaar ongeveer één miljoenste van de massa van de zon.” Dat is ongeveer evenveel als de massa van de aarde.

Gevolgen
Maar welke gevolgen heeft dat dan voor de poolster? “Het verlies van massa op zichzelf zal de ster niet vernietigen,” voorspelt Neilson. “Dat kost namelijk meer dan één miljoen jaar en de poolster zal in minder dan één miljoen jaar evolueren van een helium fuserende Cepheïde tot een reuzentakster, oftewel een koelere, veel verder ontwikkelde ster.”

Het onderzoek kan wetenschappers een flink stukje vooruit helpen, zo denkt Neilson. Want nog lang niet alle observaties omtrent de ster zijn te verklaren. Maar ze dragen uiteindelijk wel bij aan een beter begrip van de poolster en de Cepheïden.

Bronmateriaal

Interview met dr. Hilding Neilson
"The periode change of the cepheid polaris suggests enhanced mass loss" - Iopscience.iop.org
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Ashley Dace (via Wikimedia Commons).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd