Prachtige 4000 jaar oude houten slang teruggevonden in Finland

De slang kan weleens aan een sjamaan hebben toebehoord.

Wetenschappers zijn nabij de Finse stad Järvinsu op een unieke vondst gestuit. Het gaat om een prachtige houten stok die in de vorm van een slang is uitgehouwen. Het team denkt dat het voorwerp zo’n 4400 jaar oud is en mogelijk door een sjamaan voor mystieke doeleinden werd gebruikt.

De slang
Zoals je op onderstaande afbeelding kunt zien, heeft de duizenden jaren oude houten stok zeker wat weg van een slang. Het beeldje is zo’n 53,5 centimeter lang en ongeveer 25-30 millimeter dik. Bovendien is het uit één stuk hout gesneden en is het oppervlak volledig bewerkt zonder versieringen. De nek is versmald en het slanke lichaam wordt gevormd door twee rondingen die overgaan naar de taps toelopende staart. De platte, hoekige kop is iets hoger gepositioneerd dan de rest van het lichaam. Daarnaast heeft de slang zijn mond open.

Het opgegraven slangenbeeldje gefotografeerd vanaf boven. Afbeelding: S. Koivisto

“Het beeldje is erg realistisch gemaakt,” schrijven de onderzoekers in hun studie. “Het lijkt nog het meest op een wegzwemmende ringslang (natrix natrix) of een Europese adder (Vipera berus).”

Ontdekking
Het fijn gesneden houten slangenbeeldje werd ontdekt in een horizontale positie verstopt in turf op ongeveer 60 centimeter onder de grond. Hier bestaat de grond uit een bedding van half verteerde zegge en riet, wat wijst op een weelderige vegetatie van veenweide. Het beeldje lag op zijn rechterzijde, wat er mogelijk op wijst dat het door de tand des tijds verloren is gegaan, of misschien wel opzettelijk te midden van de dichte vegetatie aan de oever van het meer is weggegooid.

Uniek
Wat de vondst zo bijzonder maakt? Het is uniek in stijl en karakter. Op slechts enkele gevonden figuren na, worden slangen eigenlijk nauwelijks afgebeeld. Veel geliefder zijn andere dieren zoals watervogels en elanden. Ook menselijke figuren worden af en toe gevonden.

Andere artefacten
Overigens zijn er in de regio nog meer artefacten aangetroffen. Zo stuitten wetenschappers al eerder op een houten peddel, een houten lepel met een handvat dat lijkt op de kop van een beer, visgerei en aardewerk. Dat deze voorwerpen zo goed bewaard zijn gebleven, heeft mede te maken met bepaalde processen die in werking zijn gezet door de fluctuatie van het waterpeil en sedimentatie.

Over de precieze functie van de houten slang durven de onderzoekers nog geen duidelijke uitspraken te doen. “Voorzichtigheid is geboden bij het interpreteren van het beeldje,” schrijven de auteurs. “Dat komt omdat we het karakter van de vindplaats nog niet volledig begrijpen.”

Religieuze sferen
Als voorlopige hypothese lijkt het echter redelijk om het artefact in religieuze sferen te plaatsen. “Slangen hebben een symbolische betekenis in zowel de Fins-Oegrische als de Samische kosmologie,” leggen de onderzoekers uit. “Men geloofde dat sjamanen in staat waren om in slangen te veranderen. Bovendien werd aangenomen dat het Land van de Doden onder water lag.” En dat is interessant, aangezien het beeldje in een waterrijke omgeving is gevonden. Volgens de onderzoekers zou het goed kunnen dat het slangenbeeldje aan een sjamaan toebehoorde, die het als staf gebruikte.

Het laatste woord over deze studie is nog niet gezegd. Zo proberen de onderzoekers bijvoorbeeld vast te stellen van welk soort hout het artefact precies is gemaakt. Ook willen ze de vindplaats verder duiden. In ieder geval kan het beeldje volgens de onderzoekers meer inzicht verschaffen in hoe noordelijke volkeren zo’n 4400 jaar geleden leefden.

Bronmateriaal

"Between earth and water: a wooden snake figurine from the Neolithic site of Järvensuo 1" - Cambridge University Press

Afbeelding bovenaan dit artikel: S. Koivisto

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd