Prachtige beelden van ster die zijn metgezel besteelt

De zeer gedetailleerde foto’s zijn gemaakt door een nieuw instrument van ESO’s Very Large Telescope.

Onderzoekers hebben met het nieuwe subsysteem SPHERE (zie kader) van ESO’s Very Large Telescope een wel heel onstuimig duo gespot. Zo blijkt de kleinste van de twee in een gestaag tempo materiaal van zijn stervende metgezel te ontfutselen. De beelden hiervan zijn met SHPERE in uitzonderlijke goede kwaliteit vastgelegd.

Meer over SPHERE
Het instrument SPHERE dat onderdeel uitmaakt van de Very Large Telescope, heeft een bijzonder doel; zo gaat het instrument jagen op exoplaneten. SPHERE is uitgerust met geavanceerde instrumenten, zoals de Zurich IMaging POLarimeter (ZIMPOL), zodat het apparaat in staat is om exoplaneten rechtstreeks in beeld te brengen. Echter gaan de taken van SPHERE verder dan alleen zoeken naar exoplaneten. Zo kan het instrument ook ingezet worden om allerlei andere hemelobjecten te bestuderen, zoals bijvoorbeeld fascinerende dubbelsterren.
Op deze afbeelding is de baldadige relatie binnen de dubbelster R Aquarii te zien. op de foto zijn ook de jets van materie te onderscheiden die vanuit het stellaire duo worden weggeschoten. Afbeelding: ESO/Schmid et al.

Dubbelster
Op de foto schittert de dubbelster R Aquarii, een van de dichtstbijzijnde symbiotische dubbelsterren. Zo ligt het tweetal op ‘slechts’ 650 lichtjaar van de aarde vandaan; een naaste buur naar kosmische maatstaven. Normaal gesproken kunnen dubbelsterren prima met elkaar uit de voeten. Maar dit koppel heeft een wat ontregelde relatie.

Rode reus
De grootste van de twee sterren is een rode reus, en is een zogenaamde Mira-veranderlijke. Dit betekent dat deze sterren tegen het einde van hun leven beginnen te pulseren. Vervolgens worden ze duizend keer zo helder als onze zon. Hun buitenste lagen zwellen als het ware op, om uiteindelijk in de grote leegte te verdwijnen.

Spektakel
Hoewel de doodstrijd van de rode reus al een spektakel op zich is, maakt de kleine witte dwergster het allemaal nog iets onheilspellender. De witte dwerg is een stuk kleiner, compacter en veel heter dan de rode reus. En deze ster onttrekt materie aan de buitenste lagen van zijn metgezel. Op de foto is ook te zien hoe ‘jets’ van stellair materiaal dat door de rode reus wordt uitgestoten, aan de dubbelster ontsnappen.

Als de witte dwerg voldoende materiaal heeft verzameld, ontstaat er een zogeheten thermonucleaire nova-explosie. Dit is een immense gebeurtenis, waarbij er een enorme hoeveelheid materie de ruimte in wordt geblazen. In de nevel rondom R Aquarii zijn dan ook nog restanten van eerdere nova-explosies te onderscheiden.

Bronmateriaal

"Dansen met de vijand" - ESO

Afbeelding bovenaan dit artikel: ESO/Schmid et al.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd