Primeur: overgang van superaarde 55 Cancri e vanaf de aarde gezien

exoplaneet

Wetenschappers hebben voor het eerst met behulp van een op aarde gevestigde telescoop de overgang van een superaarde die rond een zonachtige ster cirkelt, geobserveerd. Een belangrijke stap in de zoektocht naar onder meer leven.

De onderzoekers gebruikten voor hun observaties de 2,5-meter Nordic Optical Telescope op Las Palmas (Spanje). Ze richtten de telescoop op 55 Cancri, een ster die op veertig lichtjaar van de aarde staat en met het blote oog zichtbaar is. Ze zagen hoe de planeet 55 Cancri e voor de ster langsbewoog en daarbij het licht van de ster gedurende bijna twee uur met 0,05 procent dimde. Het toont aan dat de planeet ongeveer twee keer zo groot is als de aarde.

Primeur
Het is een primeur. Eerder konden wetenschappers de overgang van een superaarde die rond een zonachtige ster cirkelt enkel met behulp van ruimtetelescopen observeren. “Onze observaties laten zien dat we de overgang van kleine planeten rond zonachtige sterren met behulp van op aarde gevestigde telescopen kunnen detecteren,” vertelt onderzoeker Ernst de Mooij.

TESS en PLATO
Het is ook een belangrijke primeur. “Toekomstige ruimtemissies zoals TESS en PLATO zullen heel veel kleine planeten rond heldere sterren vinden en we willen die ontdekkingen nader bestuderen met behulp van op aarde gevestigde instrumenten,” stelt De Mooij. Zowel TESS (die in 2017 gelanceerd wordt) als PLATO (die in 2024 gelanceerd wordt) zal op zoek gaan naar aardachtige planeten rond nabijgelegen, heldere sterren. “We verwachten dat deze onderzoeken zoveel nabijgelegen, aardachtige werelden vinden dat ruimtetelescopen simpelweg niet in staat zijn om al die werelden aan een vervolgonderzoek te onderwerpen,” stelt onderzoeker Merceds Lopez-Morales. “Toekomstige op aarde gevestigde instrumenten zijn dan van cruciaal belang en dit onderzoek toont aan dat het kan werken.”

Atmosfeer en leven
De onderzoekers wijzen er bovendien op dat het detecteren van een planeetovergang de eerste stap is wanneer we meer te weten willen komen over de atmosfeer van deze planeet. Door te kijken wat de atmosfeer van een planeet met het licht afkomstig van de ster doet wanneer de planeet – gezien vanaf de aarde – voor de ster staat, kunnen we conclusies trekken over de samenstelling van de atmosfeer. “Met dit onderzoek komen we dichterbij het met behulp van op aarde gevestigde telescopen detecteren van de atmosfeer van kleine planeten,” bevestigt Lopez-Morales. “We maken ook langzaam maar zeker de weg vrij voor het detecteren van biosignaturen (signalen die enkel afkomstig kunnen zijn van leven, red.) op aardachtige planeten rondom nabijgelegen sterren.”

Eerder namen onderzoekers de overgang van de planeet GJ 1214b al vanaf de aarde waar. Deze planeet cirkelt rond een rode dwerg. Het is echter voor het eerst dat onderzoekers de overgang van een superaarde die rond een zonachtige ster draait, waarnemen. “Het is opmerkelijk wat je kunt doen door de grenzen van bestaande telescopen en instrumenten – ondanks de problemen die de aardse turbulente atmosfeer met zich meebrengt – op te schuiven,” vindt onderzoeker Ray Jayawardhana. “Observeren vanaf tientallen lichtjaren afstand is niet gemakkelijk, maar het kan zolang je de juiste techniek maar gebruikt en een beetje vindingrijkheid toont.”

Bronmateriaal

"Ground-Based Detection of Super-Earth Transit Paves Way to Remote Sensing of Small Exoplanets" - Harvard.edu
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door NASA / JPL.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd