Voor het eerst heeft ruimtesonde Rosetta een stofstroom die zich van het oppervlak van komeet 67P/C-G weghaast, zien ontstaan. De observatie kan ons meer inzicht geven in de activiteit van de komeet.
Komeet 67P/C-G begeeft zich momenteel in de richting van de zon. Hierdoor warmt de kern van de komeet – die bestaat uit stof en ijs – op. Bevroren gassen sublimeren (verdampen, red.) en voeren stofdeeltjes met zich mee. De afgelopen maanden heeft Rosetta al regelmatig foto’s gemaakt van stromen stof die zich van het oppervlak van de komeet vandaan haasten. Maar nog nooit zag Rosetta zo’n stroom stof ontstaan.
Tot halverwege maart. Precies op het juiste moment opende de OSIRIS-camera aan boord van Rosetta de ogen en kon deze vastleggen hoe een stroom stof ontstond. Op de eerste foto’s die de camera maakte, zien we hoe de bovenzijde van de komeet stof verliest. De (donkere) onderzijde telt geen stofstromen. Op een foto die twee minuten later door OSIRIS wordt gemaakt, zien we een heel ander beeld. De onderzijde van de komeet is opeens een stofstroom rijker. “Dit was echt een toevallige ontdekking,” stelt onderzoeker Holger Sierks. “Niemand heeft eerder een stofstroom zien ontwaken. Het is onmogelijk om zo’n foto te plannen.”
In het donker
De locatie van de stofstroom is best opvallend. De stofstroom is namelijk ontstaan in een donker gebied (Imhotep genaamd) op de komeet. Tot op heden hebben onderzoekers enkel stofstromen gezien op het deel van de komeet dat zich in het volle zonlicht bevindt. Dat is ook logisch: de zon verwarmt de komeet op die plekken, waardoor bevroren gassen sublimeren. “Op deze beelden zien we Imhotep kort voor het ochtendgloren,” vertelt onderzoeker Jean-Baptiste Vincent. “Het is mogelijk dat de eerste zonnestralen enkele kliffen of gebieden die Rosetta vanuit haar huidige baan niet kan zien op dat moment verlichtten.” Een andere mogelijkheid is dat de stofstroom het resultaat is van een explosievere gebeurtenis. Zo kan de stofstroom zijn ontstaan door een warmtegolf die een ijslaag op grotere diepte in de komeet heeft bereikt.
Langdurig?
Hoe het de stofstroom vervolgens vergaan is, is niet helemaal duidelijk. Al snel baadde Imhotep in het zonlicht en was het voor OSIRIS niet langer mogelijk om specifieke stofstromen te detecteren. Onduidelijk is dus of de stofstroom die OSIRIS zag ontstaan langdurig of slechts kort actief is geweest. “Over het algemeen zijn de stofstromen van 67P langdurig actief,” stelt Vincent. “De meesten blijven zeker zes uren actief en duiken zelfs tijdens de volgende rotatie weer op.”
De toevallige observatie van Rosetta kan onderzoekers – in combinatie met de voortdurende monitoring van de activiteit van komeet 67P – meer inzicht geven in de activiteit van de komeet. Ze kunnen verschillende theorieën die ze over de activiteit van de komeet hebben, toetsen.
