Het protocol dat onze ozonlaag redde, viert deze week zijn 30e verjaardag

Dit weekend is het 30 jaar geleden dat politici de handen ineensloegen en het zeer effectieve Montreal Protocol tekenden.

Op 16 september 1987 zetten overheden uit alle hoeken van de wereld hun handtekening onder het Montreal Protocol on Substances that Deplete the Ozone Layer (kortweg Montreal Protocol). De overheden beloofden met hun handtekening dat ze de productie van stoffen die de ozonlaag aantastten – zoals cfk’s – zouden uitfaseren.

De ontdekking
Het protocol volgde vrij kort op de ontdekking van ‘het gat in de ozonlaag’ boven Antarctica. Daarbij moet je je geen echt ‘gat’ voorstellen, maar een voortdurende verdunning van de ozonlaag. De ozonconcentratie boven de zuidpool fluctueert van nature: aan het eind van de Antarctische zomer – als de zon zich weer laat zien – wordt de ozonlaag tot in september alleen maar dunner, om zich vervolgens weer te herstellen. Maar in 1985 stelden onderzoekers vast dat er naast die seizoensgebonden trend een andere zorgwekkende trend zichtbaar was: de ozonlaag was sinds de jaren zeventig elke lente dunner dan de lente ervoor. En de mens was de boosdoener: wij pompten stoffen in de lucht die ozon afbreken.

Opmerkelijke overeenkomst
En twee jaar later werd er dus al een protocol in het leven geroepen om de ozonlaag te redden. En dat heeft zijn vruchten afgeworpen, zo meldt Jonathan Shanklin, één van de onderzoekers die het ‘gat in de ozonlaag’ ontdekten. “Het Montreal Protocol is een opmerkelijke overeenkomst die duidelijke veranderingen in de atmosfeer voortbrengt.”

Herstel
Onderzoek wijst uit dat het gat in de ozonlaag begin deze eeuw langzaam stabiliseerde en de laatste jaren zelfs krimpt. Zo is het tussen september 2000 en september 2015 meer dan 4,4 miljoen vierkante kilometer kleiner geworden. “We riepen met zijn allen: weg met cfk’s. Nu zijn we we eindelijk van deze moleculen af en zien we hoe de planeet reageert,” aldus onderzoeker Ryan R. Neely III. “Het herstel van de ozonlaag is begonnen.” Toch zijn we er niet niet, zo benadrukt Shanklin. “De tekenen van herstel zijn er, maar we kunnen nog wel 50 jaar te maken hebben met gaten in de ozonlaag.”

Het doet echter niets af van het succes van het Montreal Protocol. “Het Protocol laat zien dat wanneer beleidsmakers en wetenschappers samenwerken, het resulteert in enorme voordelen voor de samenleving. We moeten vergelijkbare acties ondernemen met het oog op de andere gassen die we in de atmosfeer brengen.”

Bronmateriaal

"World Ozone Day: 30th anniversary of Montreal Protocol" - British Antarctic Survey

Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd