Pulsar ontdekt die enorm veel haast heeft

De neutronenster haast zich met een snelheid van bijna 4 miljoen kilometer per uur bij zijn geboorteplaats vandaan.

Het is misschien lastig om je een beeld te vormen van zo’n enorme snelheid. Wellicht helpt het als je je bedenkt dat deze pulsar er met zijn huidige snelheid slechts zes minuten over doet om van de aarde naar de maan te reizen! Het moge duidelijk zijn: deze pulsar – aangeduid als PSR J0002+6216 of kortweg J0002 – heeft enorme haast.

De pulsar
Astronomen ontdekten en bestudeerden de pulsar (zie kader) met behulp van ruimtetelescoop Fermi en het Karl G. Jansky Very Large Array. De pulsar bevindt zich op zo’n 6500 lichtjaar afstand, in het sterrenbeeld Cassiopeia.

Een pulsar is een snel draaiende neutronenster. Zo voltooit J0002 elke seconde bijna 9 rotaties rond zijn eigen as. Deze sneldraaiende neutronensterren – die een enorm hoge dichtheid hebben – ontstaan wanneer een zware ster explodeert.

Supernovarestant
Zoals gezegd heeft de pulsar enorme haast. En we weten precies waar deze zich vandaan haast. Achter de pulsar bevindt zich namelijk een 13 lichtjaar(!) lang ‘staartje’ dat wijst naar het centrum van een supernovarestant. De pulsar is inmiddels zo’n 53 lichtjaar van dit centrum verwijderd. “Oorspronkelijk dijde het puin dat tijdens de explosie ontstond sneller uit dan de pulsar bewoog,” vertelt onderzoeker Dale Frail. “Maar het puin werd afgeremd door de ontmoeting met ijl materiaal in de interstellaire ruimte, waardoor de pulsar het in kon halen.” De pulsar zou het puin zo’n 5000 jaar geleden hebben ingehaald. Wij zien het supernovarestant nu zoals het er zo’n 10.000 jaar na de explosie uitzag.

De pulsar is ruimschoots aan het supernovarestant ontsnapt. Afbeelding: Jayanne English, University of Manitoba / F. Schinzel et al. / NRAO / AUI / NSF / DRAO / Canadian Galactic Plane Survey / NASA / IRAS.

De hoge snelheid van de pulsar is bijzonder ongebruikelijk. Gemiddeld ligt de snelheid van een pulsar rond de 241 kilometer per seconde. Met een snelheid van meer dan 1100 kilometer per seconde beweegt J0002 aanzienlijk sneller. “De pulsar beweegt snel genoeg om uiteindelijk aan onze Melkweg te ontsnappen,” aldus Frail. Hoe de pulsar precies op snelheid is gebracht is op dit moment onduidelijk. Astronomen weten al langer dat pulsars tijdens hun geboorte een flinke schop kunnen krijgen, maar J0002 gaat wel erg hard. “Vervolgonderzoek naar dit object zal ons helpen om beter te begrijpen hoe deze explosies erin slagen om neutronensterren op zo’n grote snelheid te brengen.”

Bronmateriaal

"NASA’s Fermi Satellite Clocks ‘Cannonball’ Pulsar Speeding Through Space" - NASA
"Astronomers Find “Cannonball Pulsar” Speeding Through Space" - NRAO
Afbeelding bovenaan dit artikel: Jayanne English, University of Manitoba / F. Schinzel et al. / NRAO / AUI / NSF / DRAO / Canadian Galactic Plane Survey / NASA/ IRAS

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd