Gevangenen die op borgtocht vrij hopen te komen, hebben geluk als hun zitting gepland staat na een korte eetpauze: de rechter is dan milder, zo blijkt.
De studie komt voort uit een eerder onderzoek waaruit bleek dat mensen die winkelen of een auto uitzoeken, na een tijdje zo vermoeid raken dat het ze niet meer uitmaakt. De autokoper kiest dan een willekeurige autoradio en de mensen op jacht naar kleding gaan akkoord met een willekeurig kledingstuk. Gewoon, omdat ze het zat zijn. De onderzoekers vroegen zich af of dat ook voor belangrijke beslissingen gold. Bijvoorbeeld de beslissing die een rechter maakt.
Onderzoek
De wetenschapper verzamelden 1100 uitspraken van acht rechters. De rechters hadden gemiddeld 22 jaar ervaring. Alle uitspraken gingen over de vraag of een gevangene op borgtocht vrij kon komen. Omdat zo’n zitting nauwkeurig wordt gedocumenteerd, wisten de onderzoekers precies wanneer de zitting plaatsvond en of er kort voor de uitspraak nog een pauze was geweest. De onderzoekers letten erop dat ze alleen zaken met elkaar vergeleken die even ernstig waren.
WIST U DAT…
Na de pauze
Er bleek wel degelijk een patroon in de zittingen te zitten. Aan het begin van de werkdag en na een korte pauze lieten de rechters in 65 procent van de gevallen de gevangene gaan. Aan het eind van de dag of nadat er al lange tijd geen pauze meer was gehouden, lieten de rechters vrijwel niemand meer op borgtocht vrijkomen. “Als een rechter meer en meer zaken in overweging neemt, neemt de kans dat een gevangene vrijkomt af,” concludeert onderzoeker Jonathan Levav. “Maar wanneer er een pauze gehouden wordt om wat te eten, dan wordt die kans opeens heel groot. Het lijkt wel alsof de rechters mentaal gereset worden.”
Het zijn net mensen
Het onderzoek toont aan dat rechters ook maar gewoon mensen zijn. En dat het geen kwaad kan als zowel de rechter als de belanghebbenden daar rekening mee houden. “Je wordt moe en je moet bijtanken. Het is belangrijk te weten dat rechterlijke beslissingen en menselijke beslissingen hetzelfde zijn. (…) Dit (de rechters, red.) zijn ook mensen. Het zijn geen machines.”
Gevaarlijk?
Rechters kunnen er ook niets aan doen, maar ergens is het zorgwekkend dat hun oordeel zo gemakkelijk te beïnvloeden is. De onderzoekers zijn nu van plan om uit te zoeken welke gevangenen door de rechters vrij werden gelaten en hoeveel daarvan uiteindelijk weer in de gevangenis belandden. Zo moet duidelijk worden welke tol een schijnbaar onschuldige pauze kan eisen.
Overigens is de kans groot dat een pauze ook het oordeel van dokters, politici en andere mensen die belangrijke beslissingen moeten nemen, beïnvloedt, zo is in het blad Proceedings of the National Academy of Sciences te lezen.
