Recordbrekend krachtig magnetisch veld ontdekt op de zon

En dat magnetisch veld bevond zich ook nog eens op een onverwachte plek.

Tot die conclusie komen Japanse onderzoekers in het blad The Astrophysical Journal Letters. Ze baseren zich op observaties van HINODE: een ruimtetelescoop die de zon bestudeert.

Krachtig
Het magnetische veld had een sterkte van zo’n 6250 gauss. Nog nooit is zo’n krachtig magnetisch veld direct op het oppervlak van de zon waargenomen. Vervolgonderzoek wijst bovendien uit dat dit magnetische veld op een zeer opvallende plek ontstond: niet ín een zonnevlek, maar net daarbuiten.

Locatie
Zonnevlekken zijn eigenlijk niets anders dan geconcentreerde magnetische velden. Ze bestaan doorgaans uit een cirkelvormige donkere kern (ook wel umbra genoemd) met een verticaal magnetisch veld. Daaromheen bevindt zich de lichtere penumbra of vlekkenhof: hier staan de magnetische veldlijnen iets schuin ten opzichte van het zonneoppervlak. Het is ook via deze schuine veldlijnen dat gas naar buiten stroomt (zie afbeelding hieronder, links). In de meeste gevallen is het krachtigste magnetische veld in een zonnevlek te vinden in de umbra. Maar nu dus niet: het werd ontdekt in een veel helderder gebied, tussen twee umbra’s in (zie afbeelding hieronder, rechts).

Een schematische weergave van wat er op de zon is gebeurd: gas stroomt via de horizontale veldlijnen uit een zonnevlek en drukt het magnetisch veld nabij een andere zonnevlek samen, waardoor dat magnetische veld versterkt wordt. Afbeelding: ©NAOJ.

Volgens de onderzoekers werd dit superkrachtige magnetische veld – ongeveer twee keer krachtiger dan de magnetische velden die we in de meeste zonnevlekken aantreffen – gegenereerd doordat gas uit de ene zonnevlek zich via de horizontale veldlijnen van de penumbra weghaastte en tegen een tweede zonnevlek (met zijn eigen magnetische veld) duwde. Hierdoor werden de magnetische velden nabij de umbra van die tweede zonnevlek (op de afbeelding hierboven aangeduid als N-pole umbra) samengedrukt en ontstond een superkrachtig magnetisch veld.

Eerder konden onderzoekers het bestaan van dergelijke superkrachtige magnetische velden indirect afleiden uit observaties van de zon. Het is echter voor het eerst dat ze ook direct zijn gespot én verklaard kan worden hoe ze ontstaan. Onderzoeker Joten Okamoto: “Eindelijk is het oude mysterie van de totstandkoming van magneetvelden buiten een umbra die krachtiger zijn dan de magneetvelden in een umbra opgelost.”

Bronmateriaal

"HINODE Captures Record Breaking Solar Magnetic Field" - NAOJ

Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA / SDO / AIA / HMI / Goddard Space Flight Center

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd