De planeet baant zich een weg door de brokstukken van zijn soortgenoten.
Onderzoekers observeerden de puinschijf rond een witte dwerg die op zo’n 410 lichtjaar afstand van de aarde staat. De puinschijf bestaat uit brokstukken van planeten die tijdens het stervensproces van de ster vernietigd zijn. Maar temidden van die brokstukken hebben onderzoekers nog een restje van een planeet ontdekt dat ondanks alles manmoedig stand houdt.
Dicht bij de witte dwerg
Het restje van de planeet doet er slechts twee uur over om een rondje rond de witte dwergster te voltooien. En dat is heel opmerkelijk. Niemand had namelijk verwacht dat een planeet – of een restant ervan – op zo’n kleine afstand van een witte dwerg stand kon houden. Witte dwergen zijn namelijk restanten van sterren die al hun brandstof hebben opgebruikt en hun buitenste lagen hebben afgestoten, waardoor alleen de kern van de oorspronkelijke ster nog is overgebleven. Die kern heeft een enorme dichtheid, zo vertelt onderzoeker Chirstopher Manser. “De ster zou oorspronkelijk ongeveer twee zonsmassa’s zwaar zijn geweest, maar heeft nu nog maar 70% van de massa van onze zon. De ster is ook heel klein – ongeveer net zo groot als onze aarde – en dat zorgt ervoor dat de ster – net als de meeste andere witte dwergen – een extreme dichtheid heeft.” Het betekent tevens dat de ster een enorme krachtig zwaartekrachtsveld heeft. “De zwaartekracht van de witte dwerg is zo groot – ongeveer 100.000 keer groter dan die van de aarde – dat een typische planetoïde uit elkaar wordt getrokken als deze te dicht bij de witte dwerg in de buurt komt.” Zoals gezegd bevindt het restje van de planeet zich zeer dicht bij de witte dwerg in de buurt: het restant beweegt zich nu op een plek waar ooit de buitenste lagen van de ster te vinden waren. Dat het restje toch stand weet te houden – en niet door de enorme zwaartekracht van de witte dwergster uit elkaar wordt getrokken – komt waarschijnlijk doordat het een enorme dichtheid heeft. “Wij stellen voor dat het voornamelijk uit ijzer of nikkel bestaat.”
Planeetkern
Het gespotte restantje zou een fragment van een vrij grote planeetkern kunnen zijn. In dat geval hebben we hier te maken met een restje van een planeet die oorspronkelijk een diameter van honderden kilometers had. Hoe groot het overgebleven fragment is, is niet duidelijk.
Onze toekomst
Door dit op een behoorlijke afstand van ons gelegen stelsel te bestuderen, kunnen onderzoekers tevens een beeld krijgen van de toekomst van ons eigen zonnestelsel. Ook onze zon zal over 5 tot 6 miljard jaar een witte dwergster zijn geworden. Het stervensproces zal de aarde, Mercurius en Venus waarschijnlijk fataal worden. Mars en verder gelegen planeten zullen zich waarschijnlijk uit de voeten maken en de dood van onze ster wel overleven. “Het is wel aannemelijk dat in dergelijke restanten van planetaire systemen wel gravitationele interacties plaatsvinden waarbij kleinere hemellichamen in een baan worden gedwongen die ze dicht langs de witte dwerg voert en waarbij ze door de enorme zwaartekracht daarvan in stukken worden gescheurd,” aldus Manser. Dit onderzoek geeft meer inzicht in welke brokstukken of hemellichamen een dergelijke ontmoeting met een witte dwergster wel kunnen overleven.
Ook kan het onderzoek helpen om meer te weten te komen over hoe dit op 410 lichtjaar afstand gelegen planetaire stelsel – of wat daarvan over is – precies in elkaar steekt. “Meer te weten komen over de massa van planetoïden of planetaire fragmenten die een witte dwerg weten te bereiken, kan ons iets vertellen over de planeten die verderop in dit systeem te vinden moeten zijn, maar die we momenteel nog niet kunnen detecteren.”
