Ringenstelsel rond exoplaneet J1407b blijkt gigantisch

Het eerste ringenstelsel dat ooit rond een planeet buiten ons zonnestelsel werd aangetroffen blijkt enorm te zijn: veel groter en zwaarder dan dat van Saturnus. Bovendien lijkt er in het ringenstelsel een exomaan te huizen!

In 2012 ontdekten onderzoekers een ringenstelsel rond exoplaneet J1407b. Het was het eerste ringenstelsel dat buiten ons eigen zonnestelsel werd aangetroffen. Een nieuw onderzoek toont nu aan dat het veel groter en zwaarder is dan gedacht. Zo blijkt het stelsel maar liefst dertig ringen te tellen. De grootste ring is bovendien bijna net zo groot als de baan die de aarde rond de zon trekt. “Als we deze ringen rond Saturnus zouden plaatsen, konden we ze ‘s nachts vanaf de aarde zien, vele malen groter dan de volle maan,” vertelt onderzoeker Matthew Kenworthy.

“Uit de analyse blijkt dat het ringenstelsel een diameter van ongeveer 123 miljoen kilometer heeft”

123 miljoen kilometer
Het ringenstelsel bevindt zich op grote afstand van de aarde en kan daarom niet direct worden waargenomen. Om meer over het ringenstelsel te weten te komen, bestudeerden de onderzoekers het licht van de jonge ster J1407. Het ringenstelsel rond de nog niet waargenomen reuzenplaneet dimt het sterlicht zo af en toe. Door te kijken wat het ringenstelsel met het licht van de ster doet, kunnen onderzoekers conclusies trekken over dat ringenstelsel. “De details die we zien in de lichtcurve zijn ongelofelijk.” Uit de analyse blijkt dat het ringenstelsel een diameter van ongeveer 123 miljoen kilometer heeft. Daarmee is het honderd keer zo groot als de ringen van Saturnus. Het ringenstelsel heeft volgens de onderzoekers een massa die tien tot veertig keer groter is dan de massa van Jupiter.

Als Saturnus zo'n groot ringenstelsel had als J1407b dan zou dat er vanuit Leiden ongeveer zo uitzien. Afbeelding: M. Kenworthy / Leiden.
Als Saturnus zo’n groot ringenstelsel had als J1407b dan zou dat er vanuit Leiden ongeveer zo uitzien. Afbeelding: M. Kenworthy / Leiden.
Exomaan
In de ringstructuur zou zich bovendien één gat bevinden, zo stellen de onderzoekers. “Een voor de hand liggende verklaring is dat op deze plek een maan wordt gevormd,” stelt Kenworthy. “Net zoals de gaten in de ringstructuur van Saturnus worden veroorzaakt door de manen.” De vermeende exomaan die rond J1407b cirkelt, zou een massa hebben die tussen de massa van de aarde en haar maan in zit. De exomaan zou er ongeveer twee jaar over doen om een rondje rond de planeet te voltooien.

Toekomst
Naar verwachting houdt het ringenstelsel van J1407b niet eeuwig stand. De onderzoekers verwachten dat de ringen de komende miljoenen jaren steeds dunner worden. Zodra zich rond de planeet meerdere manen hebben gevormd, zullen de ringen zelfs helemaal verdwijnen.

Astronomen hopen dat ze in de toekomst opnieuw zullen zien hoe het ringenstelsel van J1407b het licht van J1407 dwarsboomt. Bovendien hopen ze nog meer exoplaneten met ringenstelsels op te sporen. Dat moet een stuk gemakkelijker zijn nu ze dankzij deze analyse weten hoe zo’n ringenstelsel het licht van sterren dimt.

Bronmateriaal

Persbericht 'Gigantisch ringenstelsel rond exoplaneet J1407b' - Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Ron Miller.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd