Ook blijkt dit veel recenter in de geschiedenis te hebben plaatsgevonden.
Lang geleden sneed water diepe rivierbeddingen uit in het oppervlak van Mars. Iets wat tot op de dag van vandaag nog niet helemaal wordt begrepen. Want wat zorgde precies voor deze grote hoeveelheden water? Om het verhaal nog wat gecompliceerder te maken, hebben onderzoekers in een nieuwe studie ontdekt dat rivieren een veel sterkere stroming hadden en dat dit veel korter geleden plaatsvond dan tot nu toe gedacht. De rivieren waren verrassend genoeg breder dan die op aarde en waren terug te vinden op honderden verschillende plekken op de rode planeet.
Ingewikkeld
De ontdekking maakt het nog een tandje ingewikkelder voor wetenschappers die proberen het oude Martiaanse klimaat te modelleren. “Het is al moeilijk om rivieren of meren uit te leggen op basis van de informatie die we hebben,” zegt onderzoeker Edwin Kite. “Dit maakt een moeilijk probleem nog moeilijker.”
Raadsel
Op Mars zijn talloze tekenen te vinden die erop wijzen dat er over de planeet ooit grote hoeveelheden water vloeiden. Maar hoe dit kan, is voor onderzoekers een groot raadsel. Mars beschikt op dit moment namelijk over een extreem dunne atmosfeer. En lang geleden ontving de rode planeet slechts een derde van het zonlicht dat de aarde op dit moment geniet. Hierdoor zou Mars te weinig warmte ontvangen om vloeibaar water te kunnen herbergen. “Hoewel Mars gedeeltelijk nat genoeg was voor rivieren, wijst de rest van de data uit dat Mars voor het overgrote deel extreem koud en droog was,” zegt Kite.
Dat Mars ooit vloeibaar water herbergde, is een voldongen feit. Valleien, bekkens en vertakkingen die op de rode planeet terug te vinden zijn, geven dit onomstotelijke bewijs. Nog niet zo lang geleden kwam Mars Express met een nieuwe ontdekking. Want de sonde geeft overtuigend bewijs voor een omvangrijk waterstelsel onder het oppervlak van de rode planeet. En in sommige van die ondergrondse waterreservoirs waren mineralen te vinden die hier op aarde geassocieerd worden met het ontstaan van leven!
Rivierbeddingen
Op zoek naar antwoorden, analyseerden de onderzoekers foto’s en hoogtemodellen van meer dan 200 oude rivierbeddingen uitgestrekt over een miljard jaar. Deze rivierbeddingen geven aanwijzingen voor het water dat er ooit doorheen stroomde en moeten daarnaast ook antwoorden verschaffen over het klimaat dat dit water veroorzaakte. Zo vertellen de breedte en de steile hellingen van de rivierbeddingen evenals de grootte van het gruis bijvoorbeeld meer over de kracht van de waterstroom. De hoeveelheid gruis geeft daarnaast informatie prijs over de hoeveelheid water die door de rivieren vloeide.
Resultaten
De analyse geeft sterk bewijs voor een aanhoudende, sterke stroming die tot diep in de laatste fase van de natte periode op Mars plaatsvond. De grootte van de rivieren impliceert dat het water continu stroomde en niet alleen op bepaalde tijdstippen gedurende de dag. Klimaatmodellen zouden volgens de onderzoekers dan ook rekening moeten houden met een sterk broeikaseffect dat ervoor zorgde dat de gemiddelde dagtemperatuur op de rode planeet boven het vriespunt van water bleef.
De sterke stroming van de rivieren hield aan tot de zogenaamde ‘laatste geologische minuut’ voordat het natte klimaat op Mars volledig opdroogde. “Je zou verwachten dat het geleidelijk aan zou afnemen, maar dat is niet wat we zien,” zegt Kite. “De rivieren worden weliswaar korter – honderden kilometers in plaats van duizenden – maar de stroming is nog steeds sterk.” De onderzoeker speculeert dat het klimaat van de rode planeet een soort ‘aan/uit-knop’ had die heen en weer bewoog tussen droge en natte cycli. “Ons werk beantwoordt een aantal bestaande vragen, maar werpt ook weer nieuwe op,” besluit Kite.
