Rivieren zijn de laatste dertig jaar steeds minder vaak bevroren

En dat heeft zowel economische, als natuurlijke gevolgen.

Als de temperatuur in de winter daalt en er een laagje ijs op rivieren ontstaat, staat menig Nederlander te popelen om de schaatsen om te binden. Maar bevroren rivieren hebben ook een belangrijker doel, bijvoorbeeld voor transport en ecosystemen. Onderzoekers zijn er in een nieuwe studie achtergekomen dat de hoeveelheid ijs dat op rivieren rust de afgelopen dertig jaar drastisch is afgenomen. En dat zal op korte termijn waarschijnlijk niet snel veranderen.

Rivierijs
Zoals gezegd vervullen bevroren rivieren soms een belangrijk doel. “In de winter gebruiken veel afgelegen Arctische beschavingen bevroren rivieren als ijswegen,” vertelt onderzoeker George Allen. “In het voorjaar, als het ijs smelt, ontstaan er soms grote overstromingen. Maar deze overstromingen komen ecosystemen ten goede, omdat ze zo voedingstoffen over de regio verspreiden.” Daarnaast beperkt de ijslaag de hoeveelheid broeikasgassen die vanuit de rivieren aan de atmosfeer wordt vrijgegeven.

Aandeel
In de studie besloten de onderzoekers de hoeveelheid ijs dat op rivieren voorkomt uit het verleden en heden te bestuderen. Dit deden ze door meer dan 400.000 satellietbeelden van de afgelopen 34 jaar te analyseren. En hierbij komen ze tot een verrassende ontdekking. “We kwamen erachter dat er op 56 procent van de rivieren op aarde seizoensgebonden een laag ijs wordt gevormd,” zegt Allen. “Dat is een veel groter aandeel dan eerder gedacht.” Bovendien blijkt dat bijna al het rivierijs voorkomt op het noordelijk halfrond, op enkele rivieren in Nieuw-Zeeland, Patagonië en Australië na. “We hebben ons alleen ontfermd over rivieren die breder zijn dan 90 meter,” legt de onderzoeker uit. “Het zou dus kunnen dat veel kleinere rivieren en beken ook bevriezen, maar die hebben we niet in de onze studie meegenomen.”

Afname
De onderzoekers komen in hun studie tot een redelijk zorgelijke ontdekking. Want uit de bevindingen blijkt dat naarmate de temperatuur op aarde de afgelopen drie decennia is gestegen, er steeds minder ijs op rivieren ontstaat. De onderzoekers constateren dat voor elke graad dat de mondiale temperatuur toeneemt, er ongeveer zes dagen per jaar minder ijs op rivieren rust. Een trend die zich naar verwachting in de toekomst zal voortzetten, naarmate de wereldwijde temperatuur blijft stijgen.

Gevolgen
De afname van de hoeveelheid ijs kan verstrekkende gevolgen hebben. Minder ijs betekent namelijk dat de rivieren door zullen gaan met het afgeven van broeikasgassen aan de atmosfeer, waardoor de atmosferische concentraties verder zullen toenemen. De verwachte daling van het rivierijs zal daarnaast niet gelijkmatig over de wereld verdeeld zijn. “In de Verenigde Staten zal de hoeveelheid ijs naar verwachting het snelst afnemen, bijvoorbeeld in de Rockey Mountains en in het noordoosten van het land,” zegt Allen.

In de toekomst is het team van plan vervolgonderzoek uit te voeren. In september 2021 zal er namelijk een nieuwe satelliet gelanceerd worden. Naar verwachting zal deze missie nog betere waarnemingen van rivieren en meren op aarde opleveren.

Bronmateriaal

"Study Shows Earth’s River Ice Is Rapidly Declining" - Texas A&M University

Afbeelding bovenaan dit artikel: Bhargava Marripati via Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd