Robots die ten strijde trekken: een goed idee?

Ook robots maken graag carrière. Bijvoorbeeld in het leger. Maar is dat wel zo’n heel goed idee?

Vorige week kon u op Scientias.nl al lezen dat robots tegenwoordig worden ingezet voor de meest uiteenlopende militaire situaties. Zo kan een robot dienst doen als spion, als drager van explosieven of voorraden en als vliegende sluipschutter.

Films
Misschien kwamen deze scenario’s u vorige week al een beetje bekend voor. Dat kan wel kloppen: ze vormden al vaak het uitgangspunt voor een spannende en ietwat verontrustende Hollywood-film. Vermakelijk, maar het roept in deze context ook vragen op: strijdvaardige robots zijn handig, maar kunnen zorgen voor onwenselijke situaties. Wegen de voordelen wel op tegen de nadelen? En wat zijn eigenlijk de nadelen van een militaire robot?

Samen sterk? Foto: Amerikaanse marine.
Terroristen
Expert P.W. Singer heeft zich er uitgebreid in verdiept en doet de kwestie tijdens een TED-conferentie uit de doeken. Hij erkent dat robots voordelen hebben. Ze kunnen gevaarlijke klussen uitvoeren en zo soldaten behoeden voor ongelukken of erger. En als een robot ‘omkomt’, is dat naar, maar het is geen ramp.

Hobbyisten
Maar robots hebben ook nadelen, zo moet hij concluderen. Zo zijn ze gemakkelijk door hobbyisten in elkaar te zetten. Oorlog voeren zou in de toekomst dan ook niet langer enkel zijn weggelegd voor autoriteiten met een hoop geld en een groot leger. Robots maken de dienst uit en die kunnen net zo goed door terroristen, burgers of bedrijven in elkaar gezet en gebruikt worden. Met name terroristen kunnen met behulp van robots een flinke slag slaan: rekruten hoeven niet overtuigd te worden van een ideologie. Ook hoeven ze niet jaren te trainen. Ze kunnen direct ingezet worden en doen wat er van ze gevraagd wordt.

Laagdrempelig
Een ander nadeel is dat oorlog laagdrempeliger wordt. Nu moeten er vaak nog moeilijke afwegingen worden gemaakt. Bijvoorbeeld: gaan we mensenlevens riskeren voor deze zaak? Straks spelen emoties een ondergeschikte rol en kunnen gewoon de kosten (letterlijk!) afgewogen worden tegen de baten.

Psyche
Een ander nadeel betreft de psychische gevolgen voor echte soldaten. Veel soldaten werken nu al op afstand. Ze sturen bijvoorbeeld vanuit de VS robots aan. Ze werken een uur of twaalf en zijn dan druk bezig om echt oorlog te voeren. Daarna voegen ze zich weer bij hun gezin en zijn ze weer man en/of vader, om de volgende ochtend weer in een zaaltje oorlog te voeren. Singer wijst erop dat soldaten die op deze manier werken een grotere kans hebben op een posttraumatisch stresssyndroom dan soldaten die echt in het Midden-Oosten vechten. Zijn wij mensen wel klaar voor deze manier van oorlog voeren? Kan ons brein dat wel aan?

Oorlogmisdaden

U zou het niet in uw hoofd halen om een geweer te kopen en vervolgens vele mensen te vermoorden. Maar wanneer u een joystick in de hand heeft en een videospel speelt, gebeurt het toch (weliswaar virtueel). We doen dan andere dingen dan in het ‘echt’. De vraag is of soldaten die virtueel – oftewel via hun robots – oorlog voeren ook dingen doen die ze in het echt niet zouden doen. Het is niet ondenkbaar dat een soldaat net wat verder gaat en zich bijvoorbeeld schuldig maakt aan oorlogsmisdaden.

Foutje
Een andere belangrijke vraag is: kan de robot het wel aan? Robots zijn computers en computers lopen wel eens vast of raken overhit of de software werkt even niet zoals het zou moeten. In het geval van uw desktop-pc is dat geen wereldramp. Maar in het geval van een gewapende robot wel. En zelfs een goed functionerende robot kan fouten maken. Zo kan een robot geen onderscheid maken tussen een onschuldig kind en een jonge terrorist, simpelweg omdat hij geen emoties heeft en situaties niet goed in kan schatten.

Op dit moment worden wereldwijd al duizenden robots gebruikt. Militairen zijn er vaak lovend over. Natuurlijk is het even wennen om met zo’n blikken kameraad te werken, maar deze onverschrokken machines kunnen veel mensenlevens redden. Bijvoorbeeld door bommen te ontmantelen of te spioneren. En naarmate robots vaker ingezet worden, leren we ook steeds meer over hoe ze werken en hoe we ze nog effectiever in kunnen zetten. Bedrijven werken nu al aan robots die weer een stuk zelfstandiger zijn en niet per se met een joystick aangestuurd hoeven te worden. Overheden blijven benadrukken dat zij de regie in handen willen houden, maar wie wel eens te maken heeft gehad met een gecrashte pc of vastgelopen telefoon weet dat apparatuur zich lang niet altijd laat regisseren. Dat is geen reden om technologie af te zweren, maar het is zeker een reden om voorzichtig en terughoudend te zijn wanneer we het over een stukje technologie hebben dat rondrijdt met bommen op schoot.

Bronmateriaal

PW Singer on military robots and the future of war" - TED.com
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door xx (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd