En zorgden er wellicht voor dat twee walvissoorten uit de Middellandse Zee verdwenen.
Dat blijkt uit onderzoek tussen de ruïnes van een Romeins terrein aan de Straat van Gibraltar. Op het terrein werd in de tijd van de Romeinen vis verwerkt. En nu hebben onderzoekers er botten teruggevonden van twee walvissoorten die blijkbaar 2000 jaar geleden nog in de Middellandse Zee rondzwommen, maar daar nu niet meer worden aangetroffen. Het gaat om botten van de noordkaper en grijze walvis. “Onze studie laat zien dat deze twee soorten ooit deel uitmaakten van het Middellandse mariene ecosysteem en waarschijnlijk het beschutte bekken gebruikten als een plek om te kalven,” vertelt onderzoeker Camilla Speller.
Walvisvaarders
Het is een opmerkelijke vondst, want tot voor kort dachten onderzoekers dat beide walvissoorten de Middellandse Zee nooit tot hun leefgebied mochten rekenen. Het geeft natuurlijk ook te denken. Want als de walvissen hier ooit wel voorkwamen, waarom zijn ze dan verdwenen? De onderzoekers hebben daar wel ideeën over. Zo sluiten ze niet uit dat de Romeinen actief op de walvissen joegen. Het feit dat de resten van de walvissen zijn aangetroffen op een plek waar vissen verwerkt worden, onderschrijft dat natuurlijk. “De resultaten dragen bij aan het debat over de vraag of de Romeinen – naast het vangen van grote vissen, zoals tonijn – er ook een soort walvisindustrie op nahielden,” aldus Speller.
Roeibootjes en handharpoenen
Maar hoe deden de Romeinen dat dan? Waarschijnlijk ging het ze gemakkelijker af dan wij denken. “Noordkapers en grijze walvissen en hun kalveren zouden heel dicht bij de kust zijn gekomen, waardoor het verleidelijke doelwitten waren voor lokale vissers,” denkt onderzoeker Ana Rodrigues. Mogelijk werden de walvissen met behulp van kleine roeiboten en handharpoenen gevangen.
Historische bron
Het idee dat zich ooit nabij de kust van de Middellandse Zee verschillende soorten walvissen ophielden, wordt in retrospectief onderschreven door verschillende historische bronnen, vertelt onderzoeker Anne Charpentier. “We begrijpen eindelijk de beschrijving van de beroemde Romeinse schrijver Plinius de Oudere uit de eerste eeuw na Christus van orka’s die walvissen en hun pasgeboren kalveren aanvallen in de Golf van Cádiz. Het komt niet overeen met wat we vandaag de dag zien, maar past perfect als noordkapers en grijze walvissen hier ooit aanwezig waren.”
De ontdekking spreekt hoe dan ook tot de verbeelding. “Het lijkt ongelofelijk dat we twee grote walvissoorten in zo’n goed bestudeerde regio als de Middellandse Zee zijn kwijtgeraakt en vergeten,” aldus Rodriguez. “Het zet je aan het denken over wat we nog meer kunnen zijn vergeten.”
