Het geraakte instrument is nog steeds operationeel, al herinnert het gapende gat ons wederom aan de ernst van het ruimteafval-probleem.
Rondslingerend ruimteafval vormt een steeds groter probleem voor ruimtemissies. Iets dat we wisten, maar waar we onlangs wederom aan zijn herinnerd. Een klein stukje ruimtepuin heeft namelijk een gapend gat achtergelaten in de robotarm Canadarm2 waar het internationale ruimtestation mee uitgerust is. De boosdoener is een piepklein stukje ruimteschroot dat met hoge snelheid op het instrument afkoerste.
Ruimteafval
Het probleem van al het rondslingerende ruimteschroot is vandaag de dag urgenter dan ooit tevoren. Zo is het bekend dat onze aarde omhuld is door een gordijn van afgedankte satellieten en overig ruimtepuin. De grootste stukken afval zijn goed in kaart gebracht, waardoor we precies weten waar ze zich in de ruimte bevinden en of ze op ramkoers liggen met een ander stuk ruimtepuin, of met het ISS. Volgens NASA gaat het om meer dan 23.000 brokstukken ter grootte van een softbal die zeven dagen per week, 24 uur per dag nauwlettend in de gaten worden gehouden. Maar er cirkelen ook talloze piepkleine, minuscule stukjes puin – variërend van steen- of stofdeeltjes tot verfvlekken van satellieten – rond de aarde. En die zijn helaas te klein om goed te kunnen volgen.
ISS
De dreiging van een botsing met het ISS wordt door ruimtevaartorganisaties waaronder NASA en de Canadese CSA uiterst serieus genomen. Zo heeft het Amerikaanse agentschap een lange reeks richtlijnen opgesteld om de veiligheid van de bemanning aan boord te kunnen waarborgen. “De veiligheid van astronauten die zich aan boord van het in een baan om de aarde draaiende laboratorium bevinden, blijft onze topprioriteit,” zo laat ook de CSA in een verklaring weten. Maar helaas valt niet te voorkomen dat er soms toch mis gaat.
Klein stukje
Hoewel de grootst mogelijke voorzorgsmaatregelen worden getroffen om de kans op botsingen met het ISS zo veel mogelijk te beperken, valt het niet volledig te voorkomen dat er soms toch een stukje ruimteschroot met grote vaart op het ISS afstevent. Een dergelijke treffer werd onlangs opgemerkt tijdens een routinematige inspectie van de Canadarm2. Bekijk de afbeelding hieronder.
Het instrument is nog steeds operationeel; de schade is gelukkig beperkt gebleven tot maar een klein gedeelte van de arm. Zo heeft het stukje ruimteschroot alleen de thermische deken doorboord en de giek eronder beschadigd.
De Canadarm2 – ook wel het Space Station Remote Manipulator System genoemd – is een bestuurbare robotarm die alweer 20 jaar geleden aan het ISS bevestigd werd. Dankzij deze robotarm kunnen astronauten aan boord van het ISS nu ook werk aan het ruimtestation uitvoeren zonder dat ze daarvoor risicovolle ruimtewandelingen hoeven te maken. Het instrument speelt dan ook een sleutelrol bij het onderhoud van het station. Het verplaatst bijvoorbeeld apparatuur en voorraden van A naar B. De Canadarm2 is hiervoor uitgerust met meerdere ‘gewrichten’. Al met al is de robotarm 17,6 meter lang en kan het vrachten van maar liefst 116.000 kilo tillen, waardoor het een onmisbaar instrument is geworden op het ISS.
Wanneer de botsing heeft plaatsgevonden, is niet bekend. NASA doet momenteel dan ook onderzoek naar het voorval. Ondertussen zullen geplande operaties met het instrument gewoon doorgaan.
Geluk
Het ISS lijkt deze keer geluk te hebben gehad. Maar het gapende gat herinnert ons wederom aan de ernst van het ruimteafval-probleem. Vorig jaar moest het ISS nog noodmanoeuvres uitvoeren om botsingen met ruimtepuin te voorkomen.
Maar er gloort hoop. Want ESA voegt als eerste daad bij het woord en gaat binnenkort aan de slag om een rondslingerende rakettrap op te ruimen. Dit is hopelijk de opmaat naar meer. Want na een succesvolle eerste missie is het de bedoeling dat er meerdere zullen volgen. Bovendien doet het Amerikaanse ruimtevaartbedrijf Northrop Grumman tevens een belangrijke duit in het zakje en wil de levensduur van reeds afgedankte satellieten verlengen om op die manier iets te doen aan de groeiende hoeveelheid ruimteschroot dat zich in een baan om de aarde bevindt. En hopelijk komt zo de oplossing voor het ruimte afvalprobleem steeds een stukje dichterbij.
