Het is voor het eerst dat een ruimtesonde een boogschok in het zonnestelsel heeft zien ontstaan.
Rosetta cirkelde van 2014 tot 2016 rond komeet 67P/ Churyumov-Gerasimenko en zocht onder meer naar een boogschok die eerder bijvoorbeeld ook nabij komeet Halley is gespot. Zonder resultaat. Tenminste: dat dachten we.
Toch wel
“We zochten naar een klassieke boogschok in het gebied waar we deze verwachtten: ver van de kern van de komeet,” aldus onderzoeker Herbert Gunell. “Maar we konden deze niet vinden, dus kwamen we tot de conclusie dat Rosetta er niet in geslaagd was om de boogschok te detecteren. Maar nu lijkt het erop dat de ruimtesonde wel een boogschok heeft gezien, maar dat deze nog in de kinderschoenen stond. Een nieuwe analyse van de data wijst uit dat we de boogschok uiteindelijk zo’n vijftig keer dichter bij de kern van de komeet zagen dan we in het geval van 67P verwacht hadden. Ook bewoog deze anders dan verwacht en daarom hebben we het in eerste instantie gemist.”
In ons zonnestelsel speelt de zonnewind een enorme rol. Deze constante stroom van geladen deeltjes haast zich bij de zon vandaan. De supersonische zonnewind vliegt langs objecten die deze onderweg tegenkomt – zoals planeten, maar ook kleinere hemellichamen zoals kometen – maar stuit kort daarvoor op een soort harde grens die ook wel wordt aangeduid als een boogschok. Het verschijnsel is volgens onderzoekers een beetje te vergelijken met de golf die voor de boeg van een schip ontstaat terwijl het zich een weg door het water baant.
Gedetecteerd
Terugkijkend op de missie moet ESA nu concluderen dat Rosetta zelfs meerdere keren dwars door die boogschok is heen gevlogen. Rosetta detecteerde de boogschok in maart 2015 en februari 2016, oftewel kort voor en kort nadat de afstand tussen 67P en de zon het kleinst was. “De boogschok in wording die we in de data uit 2015 zagen, moet later terwijl de komeet de zon naderde en actiever werd, geëvolueerd zijn tot een volledig ontwikkelde boogschok, maar dat zagen we niet in de data terug, omdat de ruimtesonde in die periode te dicht bij 67P stond om de ‘volwassen’ boogschok waar te nemen,” legt onderzoeker Charlotte Goetz uit. “Toen Rosetta de boogschok in 2016 weer spotte, verwijderde de komeet zich van de zon en zag de boogschok (die toen weer zwakker werd, red.) er net zo uit als in 2015.”
Het zijn unieke observaties. Nog nooit hebben onderzoekers in het zonnestelsel een boogschok in wording gespot.
