‘s Werelds eerste computer lijkt tot wel 100 jaar ouder dan gedacht

antikythera

Nieuw onderzoek suggereert voorzichtig dat het mechanisme van Antikythera – een uitvinding van de Grieken en ook wel aangeduid als ”s werelds eerste computer’ ouder is dan gedacht. Het mechanisme dat in 1901 van de zeebodem werd gevist zou uit 205 voor Christus stammen.

Het mechanisme van Antikythera werd in 1901 op de bodem van de zee voor de Griekse kust ontdekt. In eerste instantie stonden onderzoekers voor een raadsel. Wat was dit klokwerk-achtige mechanisme met radartjes en wijzerplaten? En hoe oud was het?

Zonsverduisteringen
Nader onderzoek suggereerde dat het zo’n 2000 jaar oud was. En dat was opvallend; vergelijkbare klokwerkachtige mechanismen die eerder waren teruggevonden, waren aanzienlijk (zo’n 1000 jaar) jonger. Ook kregen we gaandeweg wat meer duidelijkheid over de functie van het mechanisme. Het zou gebruikt zijn om de stand van de planeten, maans- en zonsverduisteringen te voorspellen.

Ouder
Het bijzondere mechanisme houdt onderzoekers – meer dan 100 jaar nadat het ontdekt werd – nog steeds in haar greep. Dat blijkt wel uit het feit dat wetenschappers het mechanisme nu opnieuw bestudeerd hebben en met nieuwe feiten over het mechanisme op de proppen komen. Ze denken de leeftijd van het mechanisme nu nauwkeuriger dan ooit te kunnen vaststellen en suggereren dat het mechanisme 50 tot 100 jaar ouder is dan gedacht.

Babylonische geschriften
De onderzoekers bestudeerden het mechanisme en Babylonische geschriften waarin verduisteringen vermeld staan. Op basis daarvan waren de onderzoekers in staat om het jaar waarin het mechanisme begon te ‘lopen’, vast te stellen. Dat was 205 voor Christus.

Implicaties
Het onderzoek heeft een aantal implicaties. Als het mechanisme inderdaad ouder is dan gedacht, zou dat betekenen dat de Grieken veel eerder dan gedacht in staat waren om verduisteringen te voorspellen en een zeer complexe ‘machine’ te bouwen. Het onderzoek onderschrijft bovendien de gedachte dat het schema dat de Grieken gebruikten om verduisteringen te voorspellen niet gebaseerd was op Griekse trigonometrie (dat in 205 voor Christus nog niet bestond) maar op Babylonische methoden.

Als het mechanisme inderdaad uit de periode rond 205 voor Christus stamt, zou dat een oud verhaal van de hand van Cicero geloofwaardiger maken. Cicero stelde in dat verhaal dat een vergelijkbaar mechanisme door Archimedes vervaardigd werd en door de Romeinse generaal Marcellus naar Rome werd gebracht nadat Archimedes in 212 voor Christus stierf. Als het mechanisme inderdaad het beste in staat was om verduisteringen te voorspellen voor een cyclus die in 205 voor Christus startte, ligt de oorsprong van dit mechanisme wel heel dicht bij de periode waarin Archimedes leefde.

Bronmateriaal

"James Evans and Christián Carman Find Clues to an Ancient Greek Riddle" - Pugetsound.edu
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Giovanni Dall'Orto (via Wikimedia Commons).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd