We weten allemaal dat we het eigenlijk niet zouden moeten doen, maar soms gaat het zelfs ongemerkt: roddelen over anderen. Nieuw onderzoek stelt nu dat dat misschien toch niet zo slecht is als gedacht. Roddelen doet de samenleving goed!
Dat blijkt uit een onderzoek van de universiteit van Stanford. De onderzoekers bestudeerden de gevolgen die roddelen voor groepen heeft. Ook keken ze welke invloed het buitensluiten van anderen – iets wat doorgaans ook als een slechte zaak beschouwd wordt – op groepen had. Ze gebruikten daarvoor experimenten. De proefpersonen werden over een aantal groepen verdeeld en speelden een spel waarin ze zich heel egoïstisch of coöperatief konden opstellen. Na afloop moesten de proefpersonen van groep wisselen. Maar voor ze dat deden, kregen ze de gelegenheid om te roddelen over hun huidige groepsleden. Die roddels kwamen ook de toekomstige groepsleden ter ore.
Belangrijke functie
De onderzoekers ontdekten dat mensen via roddels informatie over anderen tot zich nemen en die informatie ook gebruiken om maatregelen te nemen. Zo sloten ze mensen waarvan ze gehoord hadden dat deze egoïstisch waren, uit. En dat deed de groep goed. “Groepen die toestaan dat hun leden roddelen, zijn beter in staat om te blijven samenwerken en egoïsme uit te bannen dan groepen die dat niet toestaan,” legt onderzoeker Matthew Feinberg uit. “En groepen doen het zelfs nog beter wanneer ze roddelen over leden én leden buitensluiten. Hoewel beide soorten gedrag voor foute doeleinden gebruikt kunnen worden, suggereren onze resultaten dat ze tevens belangrijke functies vervullen voor groepen en de samenleving.”
Geen medelijden
Overigens hoeven we niet direct medelijden te hebben met egoïstische mensen die worden buitengesloten. Het onderzoek toont namelijk aan dat ook zij leren van het geroddel en de verbanning. Wanneer ze weten dat anderen over ze praten en voelen dat ze buiten worden gesloten, zijn ze sterk geneigd om hun gedrag aan te passen en minder egoïstisch te zijn.
Niet aanpassen
Maar ook wanneer mensen hun gedrag niet aanpassen en egoïstisch blijven, kan een groep daarbij gebaat zijn. Wanneer mensen zich niet aanpasten, deden groepsleden bijzonder veel moeite om toekomstige groepsleden over het onbetrouwbare gedrag van deze mensen te vertellen. “Deze toekomstige groepen konden de egoïstische individuen dan detecteren en buitensluiten en zich ervan verzekeren dat ze niet door deze individuen gebruikt werden.”
Doemscenario
Hoewel roddelen vaak gezien wordt als een zonde, is een wereld waarin niet geroddeld wordt pas echt een doemscenario. “Stel je een werkplek voor waar de prestaties van een werknemer enkel gezien kunnen worden door individuen die zich daar bevinden en die individuen kunnen niet aan andere werknemers of managers vertellen wat ze hebben gezien. Stel je een werkplek voor waar managers slechte werknemers niet kunnen ontslaan. Het zou dan heel moeilijk worden om werknemers van onethisch gedrag te weerhouden. Mensen zouden alleen werken wanneer er direct toezicht wordt gehouden.”
Roddels hebben dus waarde. Ze rekenen af met egoïsme en zorgen dat de maatschappelijke orde gehandhaafd blijft, dat mensen hard blijven werken en zich aan de regels houden. In andere woorden: ze voorkomen dat de samenleving uiteenvalt.
