Scheiding van Australië en Antarctica koelde de aarde af

antarctica

Toen Australië en Antarctica van elkaar losbraken en elk huns weegs gingen, begon de aarde af te koelen. De ijsvrije globe veranderde zo in een planeet met indrukwekkende ijskappen. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Utrecht.

Tot zo’n 49 miljoen jaar geleden zaten Australië en Antarctica aan elkaar vast. Tussen de twee bevond zich namelijk de Tasmaanse landbrug. Deze landbrug voorkwam dat de oceaan rond Antarctica kon circuleren. Maar zo’n 49 miljoen jaar geleden veranderde die situatie. Door toedoen van plaattektoniek ontstond er een opening in de Tasmaanse landbrug en kwam de circulatie van water rondom Antarctica op gang.

De opening van de Tasmaanse zeestraat en de gevolgen die deze opening had voor de circulatie van water. Afbeelding: Universiteit Utrecht.
De opening van de Tasmaanse zeestraat en de gevolgen die deze opening had voor de circulatie van water. Afbeelding: Universiteit Utrecht.
Afkoeling
En dat had grote gevolgen voor het klimaat, zo schrijven onderzoekers in het blad Proceedings of the National Academy of Science. De nieuwe oceaanstromen die ontstonden, zorgden er namelijk voor dat het klimaat afkoelde.

Fossiele eencellingen
De onderzoekers trekken die conclusie op basis van boringen rondom Tasmanië en Antarctica. In de boorkernen bevonden zich fossiele resten van eencelligen. Tot zo’n 49 miljoen jaar geleden was er een groot verschil tussen de soortensamenstelling aan de ene en aan de andere kant van de landbrug. Zo’n 49 miljoen jaar geleden veranderde dat: de soortensamenstelling in beide oceanen werd toen vergelijkbaar. Dat wijst erop dat de Tasmaanse landbrug toen (deels) verdween en de twee watermassa’s aan weerszijden van de brug water uit konden wisselen.

Dag, broeikaswereld!
Dat de scheiding van Antarctica en Australië ook daadwerkelijk in een klimaatverandering uitmondde, blijkt uit een analyse van fossiele moleculen. Het verdwijnen van de verbinding tussen Antarctica en Australië valt samen met een afname in de zeewatertemperatuur en de Antarctische luchttemperatuur. En dat was nog maar het begin: de afname leidde tot een langdurige afkoeling en luidde het einde in van de broeikaswereld die onze aarde gedurende het Eoceen was.

De langdurige afkoeling zou er uiteindelijk ook toe leiden dat de ons welbekende ijskappen ontstonden. Daarvoor was de warme aarde namelijk ijsvrij. Het onderzoek laat zien hoe groot het effect van tektonische zeestraten op het klimaat kan zijn.

Bronmateriaal

"Losbreken Australië van Antarctica veroorzaakte klimaatafkoeling" - UU.nl
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Rayandbee (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd