Sigmund Freud: zijn elf vreemdste uitspraken

160 jaar geleden is Sigmund Freud geboren, de man die vooral bekend staat als de bedenker van psychoanalyse. Wie was hij? En waarom zijn Freuds ideeën vandaag de dag nog zo omstreden?

Het leven van Freud was absoluut een grote rollercoaster. Hij was een kettingroker en onderging meer dan dertig operaties om tumoren te verwijderen, promootte cocaïne als medicijn (totdat een vriend verslaafd raakte aan het witte poeder) en maakte de opkomst van Hitler nog mee. Freud was atheïst, maar was geboren in een Joods gezin, waardoor de Nazi’s het op hem hadden gemunt. In 1933 werden Freuds boeken verbrand. Na de morfineoverdosis van Freud in 1939 stierven zijn vier zussen in concentratiekampen.

“Een man die het lievelingskind is van zijn moeder voelt zich zijn hele leven een overwinnaar”

Maar natuurlijk kennen we Freud vooral om zijn controversiële ideeën. Als grondlegger van de psychoanalyse wordt hij gezien als een van de meest invloedrijke psychologen van de twintigste eeuw. De Oostenrijkse neuroloog zag geest en lichaam als een geheel van energiestromen. De driften zijn vaak onderbewust, bijvoorbeeld een drang tot zelfbehoud. Driften zijn vaak ongestuurd en ongeremd en worden ‘Es’ genoemd. Het ‘Ich’ is het bewuste deel dat de driften kan beheren. Het ‘Uber-Ich’ is het geweten.

Een kind doorloopt verschillende fasen in de ontwikkeling van seksuele driftenergie. Van de ‘orale fase’ (0-1,5 jaar) waarbij de mond een lustorgaan is tot ‘genitale fase’ (12-18 jaar): de ontluiking van de seksualiteit. Freud richtte zich tijdens zijn sessies vooral op de ontrafeling van dromen. Volgens hem regeert het onderbewuste onze dromen en verwerken we zo de dagelijkse gebeurtenissen. Voorwerpen in dromen zag Freud als symbolen van seksueel geladen items. Zie je een kerktoren in een droom? Dit duidt op het mannelijke geslachtsorgaan. Een grot is juist weer het vrouwelijk geslachtsorgaan.

Goed en fout

Regelmatig worden Freuds ideeën onderuit gehaald. Onlangs kwamen wetenschappers erachter dat baby’s van zes maanden oud in staat zijn om goed van kwaad te onderscheiden. De resultaten van dit onderzoek gaan in tegen de beweringen van psychologen als Sigmund Freud. Freud meende dat baby’s geboren werden als ‘amorele dieren’ die door omstandigheden het gevoel van goed en fout meekregen

Freud kent veel tegenstanders. “Er is geen ander persoon in de geschiedenis die zoveel verkeerde uitspraken heeft gedaan”, schrijft tegenstander Todd Durfresne. “Hij heeft het geluk dat academici hem beschermen. Zij witwassen de fouten die Freud heeft gemaakt.” En inderdaad: 80 jaar na de dood van Freud zijn de meeste ideeën achterhaald. De afgelopen decennia zijn wetenschappers veel meer te weten gekomen over het menselijk brein, waardoor andere therapieën dan psychoanalyse veel effectiever zijn.

Enkele bijzondere uitspraken op een rij:

“De grootste vraag die nog nooit is beantwoord – en die ik zeker niet kan beantwoorden, ondanks dertig jaar onderzoek naar de vrouwelijke ziel – is: wat wil een vrouw?”

“Ons brein is als een ijsberg: het drijft met eenzevende van zijn gewicht boven het wateroppervlak.”

“Een man die het lievelingskind is van zijn moeder voelt zich zijn hele leven een overwinnaar.”

“De meeste mensen willen geen vrijheid, omdat vrijheid vraagt om verantwoordelijkheid. De meeste mensen zijn bang voor verantwoordelijkheid.”

“Amerika is het grootste experiment ter wereld, maar ik ben bang dat het geen succes gaat zijn.”

De Google Doodle van 6 mei 2016 staat in het teken van Freud.
Freud zei ooit: “Ons brein is als een ijsberg: het drijft met eenzevende van zijn gewicht boven het wateroppervlak.” De Google Doodle van 6 mei 2016 staat in het teken van Freud.
“Er is een schrijnend contrast tussen de stralende intelligentie van het kind en de zwakke mentaliteit van een gemiddelde volwassene.”

“Religie is vergelijkbaar met een kinderneurose. De mensheid zal deze neurotische fase overwinnen, net zoals veel kinderen over hun neuroses groeien.”

“De psychoanalyse van neurotici heeft ons geleerd om de nauwe band tussen bedplassen en de karaktertrek van ambitie te herkennen.”

“Er is geen sterkere behoefte in de jeugd van een kind dan de bescherming van zijn/haar vader.”

“Kinderen zijn zeer egoistisch. Ze voelen hun behoeften en doen er alles aan om die te vervullen.”

“Wat een groei maken we door! In de Middeleeuwen zouden ze mij verbranden, maar nu zijn ze al blij wanneer ze mijn boeken verbranden.”

Bronmateriaal

De bronnen zijn opgenomen in het artikel hierboven.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd