Sinds wij naar komeet 67P kijken, is deze 64 miljard kg water kwijtgeraakt

In augustus 2015 verloor komeet 67P bijna 100.000.000 kilogram waterdamp per dag, zo blijkt uit nieuw onderzoek.

Toen Rosetta bij komeet 67P arriveerde (in augustus 2014) verloor de komeet enkele tientallen duizenden kilogram waterdamp per dag. Maar in augustus 2015 was dat toegenomen tot bijna 100.000.000 kilogram waterdamp per dag. Kort daarna nam de hoeveelheid waterdamp die de komeet dagelijks aan de ruimte moest afstaan, af. Naar schatting is de komeet sinds wij toekijken zo’n 6,4 miljard kilogram water kwijtgeraakt.

Verklaring
Dat blijkt uit een nieuw onderzoek. De cijfers zijn goed te verklaren. Komeet 67P is een verzameling van ijs en stof. En wanneer de komeet dichter bij de zon in de buurt komt, wordt deze aan hogere temperaturen blootgesteld, waardoor het ijs sublimeert (verandert in gas) en aan de komeet ontsnapt. Toen Rosetta bij komeet 67P aankwam, was de afstand tussen de komeet en de zon nog groot. Maar in de maanden die volgden, haastte de komeet zich naar de zon toe. Op 13 augustus 2015 was de afstand tussen de komeet en de zon het kleinst: een slordige 186 miljoen kilometer.

Het einde nadert

Komende vrijdag komt een einde aan de missie van Rosetta. De ruimtesonde zal dan zachtjes crashen op het oppervlak van komeet 67P. Eerder moesten we ook al afscheid nemen van komeetlander Philae.

Model
Om vast te stellen hoeveel water de komeet de afgelopen twee jaar is verloren, deden onderzoekers onder meer een beroep op ROSINA, een instrument aan boord van Rosetta dat watermoleculen detecteert. “Dit was zeker niet gemakkelijk,” stelt onderzoeker Kenneth C. Hansen over het schatten van de waterproductie van komeet 67P. “ROSINA doet lokaal metingen: op specifieke punten rond de komeet.” Om op basis van die lokale metingen meer te kunnen zeggen over hoeveel water de komeet op een specifiek moment in zijn geheel verliest, was een model nodig. Maar het maken van zo’n model was lastig, onder meer omdat de komeet nogal een complexe vorm heeft. Maar het is de onderzoekers gelukt om een realistisch model te ontwikkelen en de complete waterproductie van de komeet in kaart te brengen.

Zomer op 67P
Het model laat onder meer zien dat tijdens de eerste maanden waarin Rosetta komeet 67P observeerde er voornamelijk op het noordelijk halfrond van de komeet water werd geproduceerd. Op dat moment was de komeet tussen de 3.5 en 1.7 AU (Astronomical Units, 1 AU is de afstand tussen de aarde en de zon) van de zon verwijderd. In mei 2015 kwam er een einde aan de 5,5 jaar durende zomer op het noordelijk halfrond en begon de korte en heftige zomer op het zuidelijk halfrond. Op dat moment was de komeet zo’n 1,7 AU van de zon verwijderd. De onderzoekers verwachtten dat de piekende waterproductie geleidelijk aan van het noordelijk halfrond naar het zuidelijk halfrond zou verschuiven. Maar in werkelijkheid gebeurde dat heel abrupt. Waarschijnlijk door toedoen van de complexe vorm van de kern van de komeet. Eind augustus/begin september was de waterproductie – zoals verwacht – het grootst.

Naast water raakte de komeet ook stof kwijt. Dit stof wordt meegevoerd door sublimerend ijs. Uit onderzoek blijkt dat de verhouding tussen de hoeveelheid water en stof die de komeet kwijtraakte eigenlijk de gehele periode hetzelfde is gebleven. Sinds Rosetta de komeet in de gaten houdt, zou deze ongeveer 10 keer meer stof dan water zijn kwijtgeraakt. Heel concreet: als elk plek op de komeet evenveel stof zou zijn kwijtgeraakt, zou de stofjas op elke plek in twee jaar tijd 2 tot 4 meter dunner zijn geworden.

Bronmateriaal

"Rosetta measures production of water at comet over two years" - ESA
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door ESA / Rosetta / NAVCAM.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd